چاپ

آریا بانو -
چگونه مواد غذایی را در خانه، سالم و تازه نگه داشت؟
٤٩
٠
فرارو / نگهداری مواد غذایی آماده در یخچال به منظور مصرف روزانه در طول هفته، سبب بهره وری از زمان و آسایش فرد می‌شود.
اکثر افراد هنگام بازگشت از سر کار و زمانی که وقت ناهار و شام است، دوست دارند به سراغ یخچال بروند و با یک وعده غذایی آماده رو به رو شوند. در نتیجه مهم است که مسائل ایمنی و سلامتی غذا را در نظر بگیرید و سعی نمایید مواد غذایی مانده را سالم و تازه نگه دارید. اما چگونه ممکن است؟
1 . غذا نباید بیش از دو ساعت در دمای اتاق بماند
قرار دادن غذا به مدت دو ساعت در دمای اتاق می‌تواند خطر فاسد شدن غذا را افزایش دهد.
در این صورت غذا می‌تواند وارد ناحیه دمایی خطرناک شود به معنایی دمای بین 4 تا 60 درجه سانتی گراد. در این بازه دمایی، امکان رشد سریع‌تر باکتری‌ها وجود دارد. در صورتی که هوا گرم باشد، بیرون ماندن غذا بیش از یک ساعت اصلا کار درستی نیست. به یاد داشته باشید که دمای داخل یخچال هم زیر 4 درجه سانتی گراد باشد. این درجه، بهترین دما برای یخچال است. در صورتی که غذایی را که به دانشگاه یا محل کار برده اید بیش از یک تا دو ساعت بیرون از یخچال مانده است و دسترسی به یخچال برای حفظ ماده غذایی وجود ندارد، باید آن را دور بریزید و خطر مسمومیت غذایی و فساد غذا را به جان نخرید.
• رعایت قانون 2 ساعته
قانون 2 ساعته به ما کمک می‌کند که سلامت مواد غذایی مانده را بهتر کنترل نماییم. به دلیل همین قانون است که احتمال تخریب و وجود میکروب‌ها در غذا‌هایی که از رستوران تهیه می‌نماییم بسیار بیشتر از غذا‌های خانگی است. مواد غذایی هر چه قدر بیشتر در معرض دمای اتاق قرار بگیرند، احتمال رشد باکتری در آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه زمانی که در رستوران حضور داریم یا غذایی را از آنجا برای دریافت در منزل سفارش می‌دهیم، امکان انتقال فوری غذا به یخچال وجود ندارد و مدت زمانی که ماده غذایی در دمای عادی قرار دارد، افزایش پیدا خواهد کرد.
اما در صورتی که رستورانی که غذا را تهیه می‌کند، به خوبی از ماده غذایی نگهداری کند و آن را بیش از حد در دمای عادی قرار ندهد آن را فورا و در طول همان دو ساعت مذکور به یخچال منتقل نماییم، امکان فاسد شدن آن کاهش پیدا می‌کند و مانند غذای خانگی، فرصت بیشتری برای سالم ماندن خواهد داشت.
به عقیده رندی وروبو، برای نگهداری غذا می‌توان آن را در همان ظرف اولیه خود نگه داشت، اما استفاده از ظرف‌های نگهداری غذا در یخچال ـ. که ویژگی نگهداری هوا دارند و مانع از آن می‌شوند که باکتری‌ها به ظرف و غذا وارد شوند ـ. نیز ایده خوبی است. این ظرف‌ها طعم و بافت غذا را بهتر حفظ می‌کنند.
مواد غذایی مانده تا چه زمانی قابل مصرف هستند؟
2. برخلاف شنیده‌های متداول میان عموم افراد، قرار دادن غذای گرم در یخچال مانعی ندارد
اکثر افراد تصور می‌کنند که باید غذا را در دمای اتاق قرار دهند تا سرد شود و سپس آن را منتقل کنند به یخچال. این طرز تفکر کاملا اشتباه است. هر قدر که مدت زمان ماندن مواد غذایی در دمای اتاق بیشتر شود، احتمال رشد باکتری‌ها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه بهتر است مواد غذایی را به سرعت، حتی در صورت گرم بودن، به یخچال انتقال دهیم.
دمای غذا با این کار سریع‌تر و حتی در کمتر از یک ساعت کاهش پیدا می‌کند. زمانی که غذای داغ وارد یخچال می‌شود، دمای محیط یخچال را کمی بالا می‌برد، اما این موضوع چندان به طول نمی‌انجامد که بتواند روی مواد دیگر نیز اثر بگذارد و خطر آفرین باشد. نکته دیگر این است که همیشه میان هر ظرف غذا و مواد دیگر یخچال، کمی فاصله بگذاریم تا امکان گردش و چرخش هوا به دور ظرف و ماده غذایی به خوبی وجود داشته باشد.
3. انتقال مواد غذایی به ظرف‌های مناسب و کوچک‌تر
نگهداری غذا در ظرف‌های کوچک‌تر هم یکی از دلایل مهم در دور کردن عوامل بیماری زا محسوب می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که ظرف خیلی بزرگی را در یخچال قرار دهید، دیر‌تر سرد و خنک خواهد شد. در نتیجه در مدتی که دمای آن کاهش پیدا می‌کند، امکان رشد باکتری‌ها نیز افزایش می‌یابد؛ بنابراین بهتر است مواد غذایی را در ظرف‌های کوچک و با عمق کم بریزید و تا جایی که امکان دارد، روی آن‌ها را نپوشانید تا امکان گردش هوا به خوبی وجود داشته باشد. پس از اینکه ماده غذایی کاملا سرد شد، باید روی آن را بپوشانید یا در ظروف دردار نگهداری نمایید تا تازه‌تر و ماندگار‌تر باقی بماند.
4. دقت کنید تا از آلوده شدن مواد غذایی در حین بسته بندی جلوگیری نمایید
یکی از مواردی که در بسته بندی و نگهداری غذا در یخچال باید آن را در نظر داشته باشید، اجتناب از آلوده شدن غذا در این پروسه است. به عنوان نمونه در صورتی که با قاشق آلوده، غذا را به ظرف‌های فریزری منتقل می‌کنید، امکان آلوده شدن غذا را افزایش می‌دهید. اگر قاشقی را به مواد غذایی خام زده اید (به عنوان مثال مرغ یا گوشت)، حتما باید آن را کنار بگذارید و از آن برای جابه جا کردن مواد غذایی موجود در ظرف‌های فریزری استفاده نکنید. همیشه باید به بهداشت فرایند انتقال غذا به یخچال و بسته بندی آن دقت داشته باشید.
5. برچسب گذاری روی ظروف فریزری
روی ظروفی که در یخچال نگهداری می‌نمایید، برچسب بزنید تا مشخص شود که هر ماده غذایی از چه زمانی در یخچال قرار گرفته است. همان طور که در بالا نیز به آن اشاره شد، بسیاری از مواد غذایی دارای باکتری‌هایی هستند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. این احتمال وجود دارد که ظاهر یک ماده غذایی محتویات فاسده شده داخل آن را نشان ندهد. پس در صورتی که از برچسب‌های تاریخ دار استفاده نمی‌کنید، امکان دارد به سراغ غذایی در یخچال بروید که ظاهر خوب و سالمی دارد، اما در حقیقت، فاسد شده و حاوی باکتری‌های بیماری زا است. با انجام یک کار ساده یعنی چسباندن برچسب تاریخ روی ظروف مواد غذایی، اضطراب خراب شدن غذا را از خود و خانواده تان دور کنید.
6. اطمینان حاصل نماید که دمای یخچال روی درجه مناسبی تنظیم شده است
دمای مناسب یخچال، چهار تا هفت درجه سانتی گراد است. اما اکثر مواقع، دمای یخچال بیشتر خانه‌ها روی 10 درجه سانتی گراد تنظیم شده است و خودشان هم متوجه این موضوع نیستند. در نتیجه اگر سابقه مسمومیت غذایی دارید، باید به درجه‌ٔ دمای یخچال هم شک کنید. بیشتر یخچال‌ها مجهز به دماسنج هستند و درجه دما را به طور خودکار نشان می‌دهند. در صورتی که چنین امکاناتی در دسترس نیست، باید به فکر تهیه دماسنج مناسب برای سنجش دمای یخچال باشید.
7. غذای مانده باید در دمای 74 درجه سانتی گراد (165 درجه فارنهایت) گرم شود
گرم کردن غذای مانده سبب می‌شود تا از شر میکروب‌های غیر قابل مشاهده در امان بمانید. گرم کردن غذا در این دما موجب از بین بردن باکتری‌ها در غذا می‌شود و در صورتی که غذا را برای مدت طولانی نگه داشته باشید، خطر آلوده بودن آن را کاهش می‌دهد. از آنجایی که به کمک چشم نمی‌توان رسیدنِ دمای غذا به 74 درجه را تشخیص داد، شاید بهتر باشد از دماسنج برای این کار استفاده نمایید.
بنا به ادعای سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از در‌های مخصوص گرم کردن غذا در مایکرویو و پلاستیک روی ظروف غذایی که در یخچال قرار می‌گیرد توصیه می‌شود. اگرچه بهتر است این پوشش‌ها اجازه ورود جزئی جریان هوا به درون ظرف را هم فراهم آورند. برای جریان یافتن هوا در غذا، باید آن را کمی، هم بزنیم و زیرورو کنید. هنگامی که غذا را گرم می‌کنید، باید به یاد داشته باشید که تمام بخش‌های غذا به طور یک دست گرم شوند و حرارت به شکلی یکنواخت به قسمت‌های مختلف آن برسد. در این صورت، سلامت ماده غذایی بیشتر حفظ می‌شود.
برخی از غذا‌ها مانند سالاد مرغ را نمی‌توان بعد از خروج از یخچال گرم کرد. باید چنین غذا‌هایی رادر مدت زمان کوتاه مصرف کنیم (در حد سه تا چهار روز) تا مشکلی پیش نیاید.