چاپ

کانديدياز، شايع ترين عامل سوزش و خارش تناسلي در زنان
کانديدياز واژينال يکي از شايع ترين عوامل خارش، سوزش و ترشحات تناسلي در خانم هاست. اين بيماري گرچه خطرناک نيست و با دارو درمان مي شود اما تکرار آن در فصول گرم سال مي تواند بسيار آزاردهنده باشد. حال شايد اين سوال برايتان پيش آمده باشد که اصلا علت کانديدياز چيست و چرا هرچند وقت يکبار عود مي کند؟ سوال مهم تر اين است که چگونه مي توان آن را براي هميشه ريشه کن کرد؟ دکتر داوري تنها، جراح و متخصص زنان،به اين پرسش ها پاسخ مي دهد.

کانديدياز چيست و چگونه ايجاد مي شود؟
کانديدياز واژينال يکي از عفونت هاي ناحيه تناسلي است که به دليل رشد بي رويه قارچ ها ايجاد مي شود. قارچ ها در حالت عادي جزو فلور طبيعي واژن محسوب مي شوند و با ساير باکتري ها در تعادل هستند اما اگر عاملي اين تعادل را به هم بزند، مي تواند باعث بروز عفونت شود و علائمي چون خارش، ترشحات سفيدرنگ و سوزش ايجاد کند. مهم ترين اين عوامل نيز گرما و تعريق هستند؛ درواقع باقي ماندن هرگونه رطوبت در ناحيه تناسلي مي تواند اين بيماري را تشديد کند.

چه کساني مستعد بيماري کانديدياز هستند؟
يکي از عوامل مستعدکننده کانديدياز، مصرف بي رويه آنتي بيوتيک ها و از بين رفتن باکتري هاي مفيد بدن است. عامل ديگر، ضعف سيستم ايمني و استفاده از داروهاي تضعيف کننده سيستم ايمني است. خانم هاي باردار، خانم هايي که از قرص هاي جلوگيري از بارداري استفاده مي کنند، خانم هايي که مجبورند ساعت هاي طولاني در حالت نشسته قرار بگيرند، خانم هايي که شلوارهاي غيرنخي و تنگ مثل شلوار جين مي پوشند و همچنين خانم هايي که ورزشکار هستند و مجبورند ساعت هاي زيادي را در لباس هاي تنگ و نايلوني بگذرانند، همگي مستعد عفونت کانديدياز هستند.

چگونه عفونت کانديدياز تشخيص داده مي شود؟
شايع ترين راه تشخيص بيماري کانديدياز، شکايت بيمار از علائم آن به خصوص خارش و ترشحات پنيري شکل و تکه تکه است. در معاينه نيز اين علائم کاملا مشهود هستند.

آيا عفونت کانديدياز از راه جنسي هم منتقل مي شود؟
برخلاف ديگر عفونت هاي واژينال، انتقال کانديدياز از راه جنسي به ندرت اتفاق مي افتد. حتي سايش مخاط واژن طي اين روابط نيز عاملي مستعدکننده براي رشد قارچ نيست. فقط لازم است بعد از رابطه زناشويي حتما ناحيه تناسلي با آب شسته و با دستمال خشک شود تا شرايط براي رشد قارچ ايجاد نشود.

بيماري کانديدياز چگونه درمان مي شود؟
خانم هايي که امکان استفاده از داروهاي واژينال دارند، بايد يک هفته شب ها قبل از خواب از پمادهاي ضدقارچ واژينال و موضعي استفاده کنند. اين داروها با نام هاي مختلفي مانند کلوتريمازول، ميکونازول و... به فروش مي رسند. خانم هاي مجرد نيز مي توانند از داروهاي خوراکي ضدقارچ مثل فلوکونازول استفاده کنند. براي قارچ هاي مقاوم به درمان هم معمولا از ايتراکونازول يا کتوکونازول تحت نظر پزشک استفاده مي شود.

کانديدياز فقط مختص زنان متاهل نيست، بلکه دختران مجرد نيز به آن مبتلا مي شوند

آيا استفاده از محلول هاي شستشوي مخصوص بانوان از ايجاد کانديدياز جلوگيري مي کند؟
اين ژل ها PH واژن را تغيير مي دهند، بنابراين مصرف آنجا جز در موارد خاص توصيه نمي شود. در ناحيه واژن حدود 50 نوع ارگانيسم شامل باکتري ها و قارچ ها وجود دارند که وجود بعضي از آنها براي حفظ فلور طبيعي دستگاه تناسلي ضروري است اما محلول هاي شستشودهنده باعث از بين رفتن باکتر يهاي مفيد مي شوند و متعاقب آن قارچ ها فرصت رشد پيدا مي کنند.

حتي محلول هاي شستشودهنده اي که مطابق با PH واژن هستند نيز ممکن است باعث تحريک پوست شوند و خارش ايجاد کنند. به اين ترتيب فرد گمان مي کند دچار غفونت شده و به پزشک مراجعه مي کند. پزشک نيز علائم او را به حساب عفونت قارچي مي گذارد و داروهايي تجويز مي کند که PH طبيعي واژن را به هم مي زنند. در حالي که علت اصلي خارش، محلول شستشودهنده بوده است بنابراين براي شستشوي ناحيه تناسلي بهتر است فقط از آب استفاده کرد.

علت عود کانديدياز بعد از درمان چيست و چگونه مي توان از آن پيشگيري کرد؟
فقط درمان دارويي در اين بيمار موثر نيست بلکه عوامل مستعدکننده نيز بايد حذف شوند؛ مثلا :

- نبايد ساعت هاي طولاني در حالت نشسته قرار بگيريد

- به جاي لباس هاي تنگ، نايلوني و سيلک، زيرپوش هاي نخي و شلوارهاي گشاد بپوشيد

- محيطي که در آن قرار مي گيريد بايد تهويه مناسبي داشته باشد تا عرق نکنيد

- بعد از رفتن به دستشويي و حمام بايد کاملا بدن خود را خشک کنيد

- اگر از قرص ضدبارداري استفاده مي کنيد، روش ديگري را براي جلوگيري از بارداري به کار ببريد، اگر ديابت داريد هم بايد حتما بيماري تان کنترل شود.

البته بعضي خانم ها با رعايت تمام اين نکته ها باز هم دچار عفونت هاي راجعه قارچي مي شوند. اگر اين عفونت ها بيشتر از 6 بار در سال تکرار شوند، فرد بايد تحت درمان دارويي طولاني مدت (از 21 روز تا 6 ماه) قرار بگيرد. البته اين عودها بيشتر براي افرادي اتفاق مي افتد که از درمان هاي تضعيف کننده سيستم ايمني از جمله شيمي درماني استفاده مي کنند.

آيا بايد بعد از درمان عفونت کانديدياز لباس زير خود را دور بيندازيم؟
قارچ معمولا با شستشو از بين مي رود اما اگر عفونت طولاني مدت بوده است، توصيه مي شود تمام لباس زيرها دور انداخته و از زيرپوش هاي جديد استفاده شود. علاوه بر اين، لباس زير حتما بايد بعد از شستشو در معرض آفتاب قرار بگيرد. شستشو با آب داغ و اتوکشيدن زيرپوش بعد از خشک شدن نيز مي تواند مفيد واقع شود.

نکاتي مهم درباره کانديدياز
1- عامل عفونت کانديدياز نوعي قارچ به نام «کانديدا» است که به غير از واژن روي پوست ساير نقاط بدن، مخاط دهان و محيط زندگي انسان ها يافت مي شود. به همين دليل است که اين عفونت را نمي توان با کشت تشخيص داد. درواقع وجود اين قارچ در بدن طبيعي است و فقط رشد بي رويه آن مشکل ساز مي شود.

2- آقايان نيز به ندرت ممکن است به کانديدياز مبتلا شوند. اين عفونت مي تواند باعث علائمي چون سوزش، خارش، پوسته ريزي و ترشحات سفيدرنگ از دستگاه تناسلي آقايان شود.

3- فقط بيماران ديابتي در معرض خطر اين عفونت نيستند بلکه افراد سالم نيز با زياده روي در مصرف مواد قندي مي توانند به کانديدياز مبتلا شوند. درواقع اين قارچ ها به مواد قندي بسيار علاقه مند هستند!

4- عفونت کانديدياز فقط مختص خانم هاي متاهل نيست بلکه دختران مجرد نيز ممکن است به آن مبتلا شوند.
5- رابطه زناشويي در زمان ابتلا به کانديدياز ممنوع نيست اما ممکن است با ايجاد خراشيدگي و زخم، علائم آن را تشديد کند.
6- هيچ وقت نمي توان اين قارچ را کامل از بدن ريشه کن کرد.

اگر مستعد عفونت قارچي هستيد...
* احتمال بروز کانديدياز در نيمه دوم چرخه قاعدگي بيشتر است؛ زيرا در اين زمان PH واژن اسيدي مي شود و شرايط براي رشد قارچ فراهم مي شود بنابراين کساني که مرتب دچار کانديدياز مي شوند، مي توانند قبل از شروع نيمه دوم چرخه ماهيانه شان از يک قرص ضدقارچ به همراه 1 تا 2 شب پماد ضدقارچ استفاده کنند.

* براي کاهش رشد قارچ ها مي توانيد هفته اي يک بار از دوش واژينال جوش شيرين استفاده کنيد. براي اين منظور به اندازه نوک قاشق جوش شيرين را در نيم ليتر آب جوشيده ولرم حل کنيد و داخل دوش واژينال بريزيد. اين دوش ها مي توانيد از داروخانه تهيه کنيد.

* باکتري هاي پروبيوتيک به پيشگيري از عفونت قارچي کمک مي کنند. اين باکتري ها به صورت مکمل خوراکي و شيافت هاي واژينال در داروخانه موجود هستند و در بعضي محصولات لبني مثل ماست، دوغ، پنير و... نيز يافت مي شوند.

* در نشستن هاي طولاني مدت، بهتر است از نوارهاي بهداشتي روزانه استفاده کنيد. اين نوارهاي نازک رطوبت بدن را جذب و از ايجاد قارچ پيشگيري مي کنند. فقط يادتان باشد که آنها را هر چند ساعت يک بار و با هر بار رفتن به دستشويي تعويض کنيد.

* استفاده از تامپون هاي واژينال و اسپري هاي ضدعرق در ناحيه تناسلي احتمال بروز کانديدياز را افزايش مي دهد.