چاپ

مقوله پاک زيستن و حيا داشتن و پرهيز از بي پروائي هاي اخلاقي مختلف امري صرفا مورد تاکيد در انديشه اسلامي نيست بلکه در همه اديان و فرهنگ ها با درجات مختلف مورد توجه قرار گرفته است. وقتي سخن از پاک زيستن و حيا داشتن به ميان مي آيد ديگر بحث جنسيت خاص مطرح نيست بلکه زن و مرد هر دو بايد پاک زندگي کنند و بي پروائي اخلاقي نداشته باشند و به مسئوليت هاي انسان بودن پايبند باشند.

وقتي زيست اخلاقي در يک جامعه رواج يابد طبيعتا انسانها در نوع گفتار، رفتار و پوشش خود مقيدند که به سوي بدي ها حرکت نکنند و مروج زشتيها در جامعه نباشند بلکه بالعکس موجبات گسترش خوبيها در جامعه را فراهم آورند. طيف خوبيها و بدي ها گسترده است و متناسب با فرهنگ هر جامعه برخي تفاوتها نيز طبيعي است.

جامعه سالم جامعه اي است که به طيف گسترده خوبيها و بديها توجه داشته و براي تحقق همه آنها برنامه دارد و اين گونه نيست که ذيل عنوان عفت و حيا و زيست اخلاقي دهها اصل مهم را رها کند و فقط به يک مقوله رفتاري يا گفتاري متمرکز شود و تصور کند با رعايت برخي ظاهر سازيها زيست اخلاقي تامين و تضمين شده است.

امروز 21 تيرماه در تقويم ايران روز عفاف و حجاب ناميده شده و در اين هفته نيز با همين عنوان در سراسر کشور برنامه هائي اجرا شد. معمولا ذيل اين عنوان تمرکز بر اين است که به خانم ها رهنمود داده شود که پوشش خود را در فلان استاندارد رعايت کنيد و مقابل اين تمرکز، برخي نيزدر داخل يا خارج از ايران به شدت در تلاشند تا رويکردي بر خلاف مواضع نهادهاي رسمي را ترويج دهند. گوئي تمام مسائل کشور منوط به همين موضوع است حال آنکه فراتر از استاندارد پوشش متناسب با عرف و نظم عمومي و زيست اخلاقي هر جامعه از جمله جامعه ديني ، لازم است که الزامات زيست با حيا و عفت و سلامت اخلاقي چه از سوي مردان و چه از سوي زنان را بدرستي بشناسيم و بسترهائي را فراهم آوريم که انسانها اختياري و با افتخار يک چنين زيستني را برگزينند و در پرتو چنين سبک زندگي اطمينان خاطر لازم را داشته باشند که حقوق انساني خودشان و ديگران بهتر رعايت مي شود.

جامعه اي که در آن انسانها از دروغ گوئي، نفاق، تزوير، چاپلوسي، عهد شکني،بي نظمي، نقض حريم ديگران و دهها صفت زشت ديگر پرهيز نداشته باشندو ساختارها و شرائط اقتصادي اجتماعي و فرهنگي نيزدائما آنها را به سمت بديها سوق دهد، طبيعتا زيست اخلاقي و با حيا و عفت براي آنها معنا ندارد يا بسيار سخت مي شود و اگر هم ظواهري نگاه دارند بيشتر نمايشي است و محتوائي ندارد و اتفاقا خطرناک تر از جوامعي است که همه چيز شفاف ديده مي شود اما بالعکس، اگر مردم در جامعه اي از رذيلت هاي ياد شده گريزان باشند و تحقق خوبيها را همواره مطلوب زندگي خود ببينند و ساختارها و شرائط اقتصادي اجتماعي و فرهنگي نيز حداقل هاي کرامت انساني همه افراد را صيانت کند، عفت و حيا چه از حيث ذهني و چه از حيث رفتاري درميان آنها رشد خواهد يافت و بدين طريق رعايت حقوق همه انسانها تضمين خواهد شد.

برابر قانون اساسي جمهوري اسلامي حاکميت متعهد است که بسترهاي چنين جامعه اي بدور از مفاسد اخلاقي را فراهم سازد اما آيا واقعا سطح قابل قبولي از اين تعهد تحقق يافته است يا آمارهاي تکان دهنده آسيب هاي اجتماعي و بحران هاي ذيربط نشان مي دهد که بايد اساسي تر به اين موضوع نگاه کنيم.

روز عفاف و حجاب فرصتي براي تامل در مورد اين پرسشهاي اساسي است و ارزيابي آثار صدها طرح و برنامه اي که با اين عنوان و با بودجه عمومي تابه حال اجرا شده يا در دست اجراست.
به اميد آينده بهتر