آریا بانو -
تهران - بسیاری از جوامع وقتی سخن از
طلاق پیش می آید در مقابل آن واکنش منفی نشان می دهند اما وقتی به علل یا علت
طلاق بین دو نفر پی می برند، واکنش هایی منفی تر بروز می دهند؛ چرا که برخی زن و شوهرها بر سر چیزهایی پیش پاافتاده
طلاق گرفته اند.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، یکی از محضرداران
ازدواج و
طلاق که مویی در شغل خود یعنی، ثبت
طلاق و
ازدواج سپید کرده است از علل پیش پا افتاده
طلاق می گوید از اینکه مثلا زن و شوهر بر سر چیدمان خانه شان اختلاف پیدا کرده اند؛ اینکه گلدان را روی کدام میز بگذارند یا مثلا جاکفشی را بیرون واحد آپارتمانشان بگذارند یا آن را داخلی ورودی جا بدهند و یا از پوشش یا
لباس پوشیدن همدیگر و خوششان نمی آید. به همین راحتی و به همین سادگی.
سن برخی از زوج ها واقعا خیلی کم است و معلوم نیست بر اثر چه معیاری با هم
ازدواج کرده اند. دختری 12 ساله در نسیم شهر تهران، چندی پیش می خواست از همسر 14 ساله اش
طلاق بگیرد. دعوای این زوج کودک بر سر این بود که همسر این زن بسیار جوان مخالف مدرسه رفتن او بود.
این محضردار 70 ساله آن قدر از علل خنده دار
طلاق می گوید که آدم احساس می کند، واقعا انگار تمام
طلاق ها با این علل رخ می دهد.
البته به گفته این محضردار علل جدی تر دیگری هم هست که
طلاق بر محور آنها می چرخد، مثل مشکلات جنسی، بچه دار نشدن، اختلافات
فرهنگی و بعضا طبقاتی و نیز
خیانت که اگر بین زن و شوهر حل نشود احتمال وقوع
طلاق خیلی بیشتر می شود.
مساله این است،
طلاق چه با علت پیش پا افتاده رخ دهد و چه با علتی جدی، امری واقعی نه تنها در کشور ما که در تمام کشورهای دنیا است و در زمان حاضر هم مسوولان به صرافت رفع یا کاهش آن هستند.
**طلاق های توافقی در زندگی های کمتر از یکسال
اختلاف بین زن و شوهر در هر صورت ایجاد می شود. قدیمی ها می گویند بین خواهر و برادر هم اختلاف رخ می دهد چه رسد به زن و شوهری که پیش از
ازدواج – اگر فامیل نباشند - غریبه ای بیش نبودند.
به نظر می رسد اختلاف دیدگاه ها بین زن و شوهرها می تواند گریز ناپذیر باشد اما مساله ای مهم تر مهارت رویا رویی با اختلاف نظر است که به نظر می رسد اکثر زوج ها بری از مهارت کافی در زندگی مشترک هستند. دختری که به واسطه مادر، تصورش بر این است که تمام مردها، یکجورند و زیاد نباید آنها را در زمره آدمیزاد به حساب آورد یا پسری که در فرایند اجتماعی شدنش و فراگیری هنجارهای زندگی از
پدر یاد می گیرد که
زنان را فرودست تر بداند. طبیعی است که چنین افرادی مهارتی نیز در راستای سازش با شریک زندگی خود نیاموخته اند.
"محمد باقر الفت"، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه است و از
طلاق های توافقی سخن به میان می آورد که عمدتا زوج های کم سن و دارای زندگی مشترک یک تا سه سال با آن مواجه هستند.
"الفت"، کمبود مهارت های زندگی مشترک را عمده علت
طلاق توافقی در سنین نخست
ازدواج بیان می کند و می گوید: آموزش های پیش از
ازدواج به منظور کسب مهارت زندگی مشترک ضروری است.
سهیلا صادقی، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه
تهران نیز به مهارت هایی که
جوانان ما نیاموخته اند و به جوانانی اشاره می کند که در سنین 23یا 24 سالگی و حتی بیشتر
ازدواج کرده اند اما
خانواده های آنان فکر می کنند که
عروس و
داماد هنوز بچه اند و انگار بچه ای به بچه ها اضافه شده است؛ این در حالی است که قرار نیست با
ازدواج ها، بچه ای به بچه ها اضافه شود بلکه قرار است اینان،
خانواده مستقلی را تشکیل دهند.
به گفته صادقی برخی
خانواده ها به عنوان مثال دخترها را با احساس ترس و عدم امنیت وارد
خانواده همسران می کنند.
کسی که با این احساس و نبود مهارت به زندگی مشترک پای می نهد می توان تصور کرد که چه نسلی را تربیت می کند.
طلاق به هر دلیلی که رخ می دهد یک وقت هایی می تواند منجر به سازش شود به شرطی که زوجین یا اطرافیانشان به صرافت رفع آن هر چه سریع تر برآیند و آن را به آینده ای مبهم موکول نکنند که یکی از آنها گرفتن خدمات مشاوره در اسرع وقت است. اما مساله این است که آیا جلسات مشاوره می تواند کارساز باشد و منجر به سازش طرفین شود یا خیر؟
مجید ارجمندی ، معاون امور آسیب دیدگان سازمان
بهزیستی کشور،می گوید: 17 درصد از مشاوره های
طلاق این سازمان به سازش زوجین انجامید.
شاید از نخستین پرسش هایی که مطرح می شود این باشد که این 17 درصد از نظر ارجمندی خوب است یا بد؟ به عبارت دیگر جلسات مشاوره توانسته است مانع از جدایی زوج ها شود یا اینکه توفیق چندانی پیدا نکرده است.
ارجمندی، این17درصد موفقیت مشاوره برای نجات زندگی زوج ها از
طلاق را از بین 181 هزار مراجعه کننده به مراکز مشاوره
بهزیستی بیان می کند و بنابراین این میزان را پایین می داند و یکی از علل مهم آن را این می داند که زوج ها بعد از گذشت مدت زمان طولانی از اختلاف ها و با داشتن پرونده های چندین وچند ساله در دادگاه ها به مشاوره های
بهزیستی ارجاع می شوند. به همین خاطر تغییر رفتار در زوج های متقاضی
طلاق که دیگر دچار اختلافات شدیدی شده اند با چند جلسه مشاوره ، کار سختی است.
این در حالی است که
بهزیستی با این عملکرد باید براساس ماده 104 قانون برنامه ششم، کاهش 20 درصد
طلاق در کشور را ایجاد کند و اصلا این کاهش برعهده
بهزیستی است.
**چه برنامه ای داریم؟
تقی رستم وندی، رییس سازمان امور اجتماعی کشور به برنامه ملی در جهت کنترل و کاهش
طلاق اشاره می کند که سه سال است برنامه ریزی و قرار شده است که دستگاه های مرتبط و متعددی در اجرای آن دخیل باشند.
به گفته رستم وندی، این برنامه چند ایستگاه دارد که ایستگاه قبل از ازدواج، بعد از ازدواج، در آستانه
طلاق و بعد از
طلاق از جمله این ایستگاه ها به شمار می آید. ضمن اینکه در دو سال گذشته این طرح در استان های البرز و خراسان رضوی به صورت پایلوت در حال اجراست و رستم وندی نتایج حاصل از اجرای طرح یاد شده را مثبت بیان می کند.
دلیل توفیق اجرای برنامه ملی کنترل و کاهش
طلاق در دو استان البرز و خراسان رضوی به عنوان مثال در این است که رتبه
طلاق استان خراسان رضوی در سال 1392 از یک کشوری به پنج و در استان البرز هم از رتبه سه به 10 رسیده است.
**آیا
طلاق در کشور زیاد شده است؟
رستم وندی در خصوص آمارهای ارایه شده از سوی سازمان ثبت احوال می گوید: در سال 1392 شاهد ثبت 168 هزار و 422 مورد واقعه
طلاق در کشور بودیم و در سال بعد هم این آمار به 175 هزار و 255 مورد افزایش یافت. در سال 94 نیز 173 هزار و 767
طلاق و در سال 95 هم 174هزار و 392
طلاق به ثبت رسید و این آمار در سال 96 شامل 176 هزار و 922 مورد
طلاق در کشور بود.
شاید به نظر می رسد که بیان این آمار نشان دهنده شیب صعودی
طلاق در کشور است و فکر می کنیم
طلاق زیاد شده است اما رستم وندی به شاخصی اشاره می کند که باید در محاسبه
طلاق آن را گنجاند و آن شاخص «
زنان متاهل » است. یعنی
طلاق را نسبت به هزار زن متاهل در نظر می گیریم و بر این اساس نه تنها آمار ثابت بوده است، بلکه با کاهش اندکی هم مواجه ایم!
رستم وندی خاطرنشان می کند: در سال 96 این شاخص به 4 / 8 رسیده است که روند کاهشی داشته در مقایسه با سال 1392 دو دهم
طلاق زنان متاهل کاهش داشته است که خبر مثبتی است و این شاخص معتبری است که همه کسانی که در زمینه
خانواده و
طلاق کار می کنند بر آن تاکید دارند.
**ایرانی ها چقدر از هم
طلاق می گیرند؟
احمد تویسرکانی، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می گوید: بر اساس آمار ثبت شده در این سازمان، طی سه ماهه اول امسال، 160 هزار و 592 مورد
ازدواج با رشد 2 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1396 در کشور ثبت شده است. اما در سه ماه امسال، 39 هزار و 967 مورد
طلاق با کاهش سه درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته در دفاتر رسمی
طلاق کشور به ثبت رسید.
تقی رستم وندی، رییس سازمان امور اجتماعی کشور می گوید: رشد جهشی
طلاق در سه تا چهار سال گذشته متوقف شده است.
به گفته وی، اگر چه شیب مربوط به آمار
طلاق نشان دهنده این است که
طلاق زیاد شده است اما روش دقیق و معتبر برای تعیین صحیح آمار این است که میزان
طلاق با شاخص
زنان متاهل هم سنجیده شود و اگر این شاخص را بسنجیم اتفاقا نتایج نشان می دهد که
طلاق در کشور، اندکی کاهش یافته است.
بر اساس آمارهای پایگاه جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور، 608 هزار و 977
ازدواج و 174 هزار و 597
طلاق در کشور طی سال گذشته رخ داده است.
پژوهشم** 1776**1552