بزرگنمايي:

بانو نیوز - پشتکار، سعه‌صدر و خلوص خانم حبیبی زبان‌زد بود. ایشان دغدغه مسایل زنان و انقلاب را داشتند و با وجود این‌که با طیف‌های مختلف کار می‌کردند و سعی در جذب همه داشتند اما خط قرمزشان ولایت و کلام رهبری بود. ایشان با کسانی که اختلاف‌نظر داشتند صحبت می‌کردند و سعی داشتند همه را جذب کنند اما از مواضع اصولی خودشان کوتاه نمی‌آمدند. خانم حبیبی می‌خواستند خالصانه به انقلاب خدمت کنند و تأکید زیادی روی نگاه امام و رهبر انقلاب داشتند.
اردبیلی گفت: خانم حبیبی چه در سال‌هایی که مسؤولیت دولتی داشتند چه در سال‌های پس از آن، حتی یک روز از دغدغه‌های خود چشم‌پوشی نکردند و بسیار دلسوز و دغدغه‌مند بودند؛ به‌طوری که تمام ساعات شبانه‌روز را برای پیگیری اهداف و آرمان‌هایشان سپری می‌کردند. ویژگی دیگر خانم حبیبی ارادت قلبی و عشق جدی به جایگاه رهبری در نظام جمهوری اسلامی بود و همین مسأله باعث شد ایشان هیچ‌وقت دچار حواشی سیاسی نشود و اجازه نداد برخی از جناح‌های سیاسی از جایگاه و اسم و رسم ایشان در جهت منافع سیاسی خود بهره‌برداری کنند.
به گزارش مهرخانه، هفته گذشته شهلا حبیبی، اولین رییس دفتر امور زنان پس از انقلاب از دنیا رفت. به منظور آشنایی با فعالیت‌ها و شخصیت خانم حبیبی با چند تن از همکاران ایشان گفت‌وگو کردیم.
معصومه طاهری، کارشناس امور بین‌الملل دفتر امور زنان در زمان ریاست مرحومه شهلا حبیبی و مدیر امور بین‌الملل مرکز امور زنان در سال ۸۴ در رابطه با عملکرد شهلا حبیبی در حوزه زنان به مهرخانه گفت: اگر بخواهیم ایشان را بشناسیم باید با عملکردشان در زمان ریاست دفتر امور زنان و خانواده آشنا شویم. با توجه به جایگاه مهم زنان در نظام جمهوری اسلامی، خانم حبیبی اولین مسؤولیت اجرایی را در این خصوص در قوه مجریه برعهده گرفتند و در سال ۷۰ رییس‌جمهور وقت یعنی آقای هاشمی‌رفسنجانی حکم ایشان را ابلاغ کردند که در این حکم، فعالیت در حوزه زنان و به‌ویژه معرفی زنان فداکار و انقلابی و معرفی جایگاه و منزلت واقعی زنان مسلمان جزو اهداف معرفی شده بود. خانم حبیبی از سال ۷۰ تا سال ۷۶ این مسؤولیت را برعهده داشتند.
نگاه سوم انقلاب اسلامی به زن و ایجاد ساختار در حوزه زنان
او با اشاره به راه‌اندازی ساختار جدید در حوزه زنان در زمان مرحومه حبیبی بیان داشت: راه‌اندازی یک ساختار جدید کار مشکلی است آن هم در زمانی که انقلاب اسلامی نگاه جدیدی را در حوزه زنان عرضه کرد، نگاهی که نه زنان را در حالت انزوا نگه می‌داشت نه این‌گونه بود که با فعالیت اجتماعی زنان، محور مادر و همسر بودن آن‌ها در خانواده فراموش شود. با توجه به این نگاه سوم انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره)، خانم حبیبی مسؤولیت سنگینی داشتند و باید ساختار جدیدی ایجاد می‌کردند.
ساختار دفتر امور زنان در ابتدای شکل‌گیری
طاهری با اشاره به ساختار دفتر امور زنان در ابتدای شکل‌گیری، اظهار داشت: این دفتر متشکل از سه معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش، ارتباطات داخلی و ارتباطات خارجی می‌شد. ۲ نمایندگی شامل نماینده قوه قضاییه در دفتر امور زنان و نمایندگی دفتر امور زنان در مجلس و ۲ واحد رسیدگی به شکایات و بررسی مشکلات زنان و واحد مشاورین از دیگر بخش‌های دفتر امور زنان در آن زمان بودند.
خانم‌ حبیبی تلاش کردند تا تک‌تک مشاورین امور بانوان دستگاه‌ها با شاخص‌های انقلابی انتخاب شوند
این فعال حوزه زنان تصریح کرد: در آن زمان خانم حبیبی روی این موضوع کار کردند که همه استانداران و همچنین دستگاه‌های اجرایی یک مشاور امور زنان داشته باشند. این مسأله الان جا افتاده و بسیار عادی است ولی خانم‌ حبیبی تلاش‌های زیادی پیرامون این موضوع انجام دادند تا تک‌تک این مشاورین با شاخص‌های انقلابی انتخاب شوند و در امور اجرایی هم قوی باشند. فعالیت دیگری که ایشان انجام دادند تلاش برای دریافت امکانات در حوزه زنان بود. زیرا در آن زمان نگاه‌هایی وجود داشت که می‌گفتند در هر دستگاهی امکاناتی وجود دارد که زنان و مردان می‌توانند از همان امکانات استفاده کنند و ضرورتی ندارد که مشاورین زن داشته باشیم اما خانم حبیبی تلاش‌های زیادی از رده‌های بالا و سطوح وزرا تا رده‌های پایین‌تر انجام دادند و صحبت‌ها و بحث‌های زیادی مطرح کردند. عملکرد خوبشان هم باعث می‌شد که همکاری‌های مناسبی با ایشان صورت گیرد.
پشتکار، سعه‌صدر و خلوص خانم حبیبی زبان‌زد بود/ خط قرمزشان ولایت و کلام رهبری بود
او در خصوص شخصیت فردی شهلا حبیبی گفت: پشتکار، سعه‌صدر و خلوص خانم حبیبی زبان‌زد بود. ایشان دغدغه مسایل زنان و انقلاب را داشتند و با وجود این‌که با طیف‌های مختلف کار می‌کردند و سعی در جذب همه داشتند اما خط قرمزشان ولایت و کلام رهبری بود. ایشان با کسانی که اختلاف‌نظر داشتند صحبت می‌کردند و سعی داشتند همه را جذب کنند اما از مواضع اصولی خودشان کوتاه نمی‌آمدند. خانم حبیبی می‌خواستند خالصانه به انقلاب خدمت کنند و تأکید زیادی روی نگاه امام و رهبر انقلاب داشتند.
نگاه بین‌المللی شهلا حبیبی
طاهری ضمن بیان این مطلب که خانم حبیبی در ابتدا مسؤول تشکیلات حزب جمهوری در بخش زنان بودند و کار کردن با شهید بهشتی را از افتخارات خود می‌دانست، بیان داشت: خانم حبیبی در سال ۷۲ نامه‌ای به آقای گالیندوپل، نماینده کمیسیون حقوق سازمان ملل که به‌عنوان گزارشگر ویژه‌ به ایران آمده بود نوشتند و مباحثی را در خصوص زنان و نگاه انقلاب مطرح کردند. نگاه بین‌المللی ایشان در همین نامه مشخص است. همچنین ایشان برای اولین‌بار به همراه آیت‌الله تسخیری که به‌عنوان مشاور مذهبی همراهشان بودند، در اجلاس پکن شرکت کردند.
این فعال حوزه زنان افزود: این در حالی است که همان زمان انتقاداتی به سند پکن وارد می‌شد و عده‌ای معتقد بودند اصلاً در مجامع بین‌المللی شرکت کنیم و عده‌ای دیگر می‌خواستند در این مجامع شرکت کنیم اما نگاه تابع و منفعلی داشته باشیم. هنوز هم این نگاه‌ها وجود دارد اما در آن زمان بسیار پررنگ بود. نگاه امام خمینی(ره) هم این‌گونه بود که در مجامع بین‌المللی نباید یک صندلی جمهوری اسلامی هم خالی باشد و باید حرف خودمان را بزنیم و با دلیل و منطق دیگران را متقاعد کنیم. همچنین، مطرح شد در مواردی که با دیدگاه جمهوری اسلامی مغایرت دارد می‌توانیم حق شرط بگذاریم. در آن زمان که مجامع بین‌المللی درصدد تصویب قانون مجاز شدن سقط جنین بودند، خانم حبیبی لابی‌هایی با کلیساها در این زمینه انجام دادند.
فعالیت در حوزه سازمان‌های غیردولتی
او در رابطه با فعالیت‌های مرحومه حبیبی پس از کنار رفتن از مناصب دولتی اظهار داشت: ایشان پس از مسؤولیت دولتی وارد حیطه شبکه سازمان‌های غیردولتی شدند و حدود هزار NGO تحت نظارتشان بود. برخلاف این‌که برخی از افراد NGOها را نوعی خطر و تهدید می‌دانند، این سازمان‌ها فرصت‌هایی هستند که می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم و اگر به این نکته توجه نداشته باشیم ممکن است اپوزوسیون برخی از این NGOها را جذب کند. خانم حبیبی هم در همین زمینه فعالیت داشتند و تلاش می‌کردند بین NGOها وحدت ایجاد کنند. در مورد گزارش احمد شهید هم سفرهایی با NGOها داشتند و تلاش می‌کردند با نگاه‌های انقلاب اسلامی پاسخ آن‌ها را بدهند. همچنین، از آن‌جایی که دغدغه مردم محروم را داشتند با بسیاری از خیریه‌ها همکاری می‌کردند.
طاهری در پایان اظهار داشت: باید سپاسگزار خانم حبیبی باشیم که زحمات زیادی را برای چهره اصیل زنان در انقلاب اسلامی متحمل شدند. به قول رهبر انقلاب نگاه اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی مطرح نیست بلکه مهم، داشتن نگاه انقلابی است و ما امیدواریم با پیروی از رهبری وحدت لازم در کشور به‌وجود بیاید. همچنین، توقع داشتیم رسانه ملی در مورد فوت خانم حبیبی پررنگ‌تر عمل کند که متأسفانه این اتفاق نیفتاد.
دکتر مریم اردبیلی، یکی دیگر از همکاران شهلا حبیبی نیز به مهرخانه گفت: من خانم حبیبی را از سال ۷۲ که مشاور امور زنان مرحوم آقای هاشمی بودند شناختم و از همان موقع به‌عنوان یک زن انقلابی مدیر، پیگیر، دغدغه‌مند و دلسوز برای ما انگیزه‌دهنده و الهام‌بخش بودند. کل ساختار و تشکیلات حوزه زنان در دوره ایشان شکل گرفت و ما همکاری‌هایی با هم داشتیم اما بیشترین همکاری ما در زمانی بود که ایشان شبکه تشکل‌های زنان جمهوری اسلامی را ایجاد کردند.
ایجاد شبکه تشکل‌های زنان جمهوری اسلامی
این فعال حوزه زنان خاطرنشان کرد: شبکه تشکل‌های زنان جمهوری اسلامی برنامه‌های مفصلی داشت و اولین دوره انتخابات جدی آن در کیش برگزار شد. بیش از هزار NGO در این شبکه عضویت داشتند و زمانی که من مدیرکل امور بانوان استان فارس بودم، ۳۰۰ NGO استان عضو این مجموعه بودند. من هم پس از فراغت از مسؤولیت دولتی، عضو شورای مرکزی شبکه شدم و فعالیت‌هایی را با خانم حبیبی انجام دادیم.
جلسه شهلا حبیبی با احمد شهید
اردبیلی با اشاره به فعالیت‌های بین‌المللی خانم حبیبی اظهار داشت: زمانی که احمد شهید مسؤولیت گزارشگری ویژه حقوق بشر را برعهده گرفت، خانم حبیبی از سوی هزار NGO حوزه زنان نامه‌ای خطاب به ایشان آماده کردند که این نامه به وضعیت زنان در جمهوری اسلامی اشاره داشت و در آن‌جا ذکر شده بود که زنان ایرانی توانمند هستند و می‌خواهند زمام امور تغییر و اصلاح را در کشور برعهده بگیرند. ایشان همچنین در آن نامه به نگاه‌های بالا به پایین و نگاه‌های سیاسی حاکم بر مجموعه‌های حقوق بشری اعتراض کردند.
او در ادامه گفت: پاییز سال ۹۰ من و خانم حبیبی نامه را در ژنو به احمد شهید تقدیم کردیم و بعد هم جلسه‌ای با ایشان داشتیم که در آن جلسه خانم حبیبی از زبان تشکل‌های زنان به سیاست‌های تبعیض‌آمیزی که در نهادهای بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی وجود دارد اعتراض کردند. در آن جلسه احمد شهید از وضعیت فعالیت‌های غیردولتی منسجم زنان در جمهوری اسلامی شگفت‌زده شده بود و نمی‌دانست چه باید بگوید چون مثلاً وقتی یک NGO معاند نظام که در خارج از کشور فعالیت می‌کند گزارشی ضدحقوق بشری از وضعیت ایران به آن‌ها می‌دهد، آن‌ها هم همین گزارش را در گزارش‌هایشان انعکاس می‌دهند اما وقتی شبکه‌ای متشکل از هزار NGO حوزه زنان بیانیه را به احمد شهید دادند، او بسیار تحت‌تأثیر قرار گرفت و نمی‌دانست چگونه موضع‌گیری کند.
دوری خانم حبیبی از سیاسی‌بازی و لابی‌گری/ ارادت و عشق ایشان به رهبر انقلاب
این فعال حوزه زنان خاطرنشان کرد: خانم حبیبی چه در سال‌هایی که مسؤولیت دولتی داشتند چه در سال‌های پس از آن، حتی یک روز از دغدغه‌های خود چشم‌پوشی نکردند و بسیار دلسوز و دغدغه‌مند بودند؛ به‌طوری که تمام ساعات شبانه‌روز را برای پیگیری اهداف و آرمان‌هایشان سپری می‌کردند. ویژگی دیگر خانم حبیبی خلوص و صداقت بسیار بالای ایشان بود. ایشان از سیاسی‌بازی و لابی‌گری به دور بود و با صداقت وسط صحنه می‌آمد و با شجاعت و جسارت مباحث خود را مطرح می‌کرد. ویژگی دیگر خانم حبیبی ارادت قلبی و عشق جدی به جایگاه رهبری در نظام جمهوری اسلامی بود و همین مسأله باعث شد ایشان هیچ‌وقت دچار حواشی سیاسی نشود و اجازه نداد برخی از جناح‌های سیاسی از جایگاه و اسم و رسم ایشان در جهت منافع سیاسی خود بهره‌برداری کنند.
بتول محتشمی، معاون خانم حبیبی در دفتر امور زنان نیز در رابطه فعالیت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی ایشان به مهرخانه گفت: ارتباط من با خانم حبیبی پس از پیروزی انقلاب شکل گرفت اما ارتباط کاری ما از سال ۷۰ با تأسیس دفتر امور زنان کلید خورد و مدت چهار سال فعالیت تنگاتنگی با ایشان داشتم. سال ۷۰ که ما وارد کار شدیم، علی‌رغم این‌که زنان در پیروزی و تداوم انقلاب نقش اساسی داشتند و پیشگام صف مردان بودند اما به دلایل مختلف مسایل آن‌ها مغفول واقع شده و ملزوماتی برای حل مسایل زنان به‌صورت ساختارمند به‌وجود نیامده بود.
حقیقت را فدای مصلحت نکرد
او تصریح کرد: خانم حبیبی شجاع و با صراحت لهجه بود و هیچ‌وقت ندیدم حقیقت و مشکلات زنان و ارزش‌های انقلاب را فدای مصلحت‌ کند بلکه همیشه صراحت لهجه را برای برداشتن موانع و مسایل حوزه زنان به کار برد و پشتکار بسیار زیادی داشت. در آن زمان دیدگاه‌های افراطی و تفریطی در مورد نقش زنان در خانه و جامعه وجود داشت اما خانم حبیبی بر این دو دیدگاه خط بطلان کشید. ایشان بسیار به اسلام و انقلاب پایبندی داشت و معتقد بود اسلام به قدری ظرفیت دارد که می‌توانیم مشکلات زنان را در چارچوب آن حل کنیم. او به مشارکت فرهنگی و اجتماعی زنان معتقد بود اما همه این‌ها را در چارچوب خانواده برای زن تعریف می‌کرد. خانم حبیبی از این همه تلاش و فعالیت چیزی برای خودشان نمی‌خواستند و حتی آبرویشان را به پای اهدافشان می‌گذاشتند.
موانع موجود در حوزه زنان
معاون خانم حبیبی در دفتر امور زنان اظهار داشت: ایشان به‌درستی تشخیص دادند که باید زیرساخت‌های لازم در امور زنان را ایجاد کنند چون نمی‌شد بدون یک تلاش نظام‌مند حرکت کرد. در آن زمان بینش غلط مردان و زنان در جامعه نسبت به فعالیت‌های زنان، فقدان منابع و امکانات برای حل مسایل زنان، فقدان بدنه کارشناسی و تخصصی برای شناخت مسایل زنان و فقدان اراده و حساسیت نسبت به حل مسایل زنان از جمله موانع موجود بود.
واحدها و ساختارهای حوزه زنان
محتشمی بیان داشت: در آن زمان سه معاونت ارتباطات و امور اجتماعی، پژوهش و برنامه‌ریزی و بخش ارتباطات بین‌الملل در دفتر امور زنان به‌وجود آمد تا این معاونت‌ها بتوانند ارتباط نظام‌مندی با بخش‌های مختلف قوای مجریه، مقننه و قضاییه داشته باشند و به بررسی و حل مسایل و مشکلات زنان در ابعاد مختلف بپردازند. خانم حبیبی همیشه جلوتر از زمان درک و اقدام می‌کردند و چشم‌انداز داشتند. من رابط پارلمانی ایشان بودم تا بتوانیم نظریات کارشناسی خودمان را در مورد لوایح و طرح‌هایی که در خصوص زنان در مجلس وجود داشت، ارایه دهیم و در صورت ضرورت نیاز به اصلاح قانون در این زمینه گام برداریم. در آن زمان قوانین زیادی مانند قانون تأمین زنان و کودکان بی‌سرپرست، مقررات مربوط به طلاق، پرداخت اجرت‌المثل، قانون عسر و حرج، قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری و تشکیل واحد امداد و ارشاد برای رفع اختلافات خانوادگی، پرداخت مهریه زن به نرح روز و... مطرح شد و به تصویب رسید. خانم حبیبی واحد حقوقی و قضایی نیز در دفتر امور زنان ایجاد کردند و از قوه قضاییه نماینده‌ای درخواست کردند که اولین نماینده خانم یزدی بود و آیت‌الله یزدی نیز در آن زمان بسیار برای حل مشکلات حقوقی و قضایی زنان با دفتر مساعدت داشتند.
پیشنهاداتی در زمینه اصلاح رویه‌های حقوقی و قضایی
این فعال حوزه زنان افزود: هماهنگی‌ها و همکاری‌هایی نیز با قوه مجریه داشتیم و از کلیه دستگاه‌های مرتبط با فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان درخواست نماینده کردیم و حدود ۳۰ نماینده از طرف وزرا و رؤسای سازمان‌ها به دفتر معرفی شدند و آن‌ها را در قالب کمیسیون‌های مختلف تقسیم‌بندی کردیم و برای هر یک شرح وظایف و ساختاری تعیین کردیم. مسایل و مشکلات در کمیسیون‌ها به بحث گذاشته می‌شد و نهایتاً پیشنهادهای لازم برای حل مشکل را به دفتر ارایه می‌دادند و دفتر در قالب اصلاح رویه‌های حقوقی و قضایی پیشنهادات خود را به دستگاه‌های ذی‌ربط ارایه می‌داد. در بعد بین‌الملل در رابطه با کشورهای اسلامی و غیراسلامی ساختاری را به‌وجود آورده بودند و از تجربیات آن‌ها که با موازین ما انطباق داشت استفاده می‌کردند و تجربیات خود را نیز در اختیار این کشورها قرار می‌دادیم.
فعالیت‌هایی برای زنان خانه‌دار
محتشمی خاطرنشان کرد: خانم حبیبی توجه زیادی به نقش مدیریتی زنان در خانه و زنان خانه‌دار داشتند. به این منظور در اولین قدم سعی کردیم از طرف مرکز رسیدگی به امور مساجد نماینده‌ای در دفتر زنان داشته باشیم و از این طریق برنامه‌ریزی‌های لازم را برای ارتقای وضعیت آموزشی و فرهنگی زنان خانه‌دار و رفع مشکلات حقوقی آن‌ها انجام می‌دادیم. همچنین، مرکز مشاوره روانشناسی، تربیتی و حقوقی در دفتر ایجاد کرده بودیم تا زنان با مشاوران ارتباط داشته باشند.
تلاش برای کاهش نابرابری‌های میان زنان و مردان در چارچوب احکام الهی
او در ادامه اظهار داشت: یکی از اهداف برنامه پنج‌ساله دوم کاهش نابرابری‌های موجود بین زنان و مردان در چارچوب احکام الهی بود و خانم حبیبی بسیار تلاش داشتند مسایل زنان در قالب همان برنامه‌ها و اهداف برنامه پیش برود. ایشان همچنین، فعالیت‌هایی در زمینه توسعه مراکز ورزشی زنان، رفع محرومیت‌های آموزشی و سوادآموزی دختران و رفع محدودیت از رشته‌های دانشگاهی انجام دادند. طرح‌هایی نیز در زمینه تقلیل ساعت کاری زنان، بررسی وضعیت دریافت حقوق و پاداش آخر سال زنان و مردان به‌طور مساوی، دریافت حق عائله‌مندی برای زنانی که متکفل امر فرزندانشان هستند و... در کمیسیون اشتغال بررسی ‌شد و ما پیشنهادات خود را به مجلس ارایه دادیم.
jQuery.noConflict();jQuery(document).ready(function(){jQuery("body a[rel^="prettyPhoto"]").prettyPhoto({animationSpeed:"slow", theme:"facebook", slideshow:10000, social_tools: "", autoplay_slideshow: false, show_title: true});jQuery(".gallery a[rel^="prettyPhoto"]").prettyPhoto({animationSpeed:"slow", theme:"facebook", slideshow:10000, social_tools: "", autoplay_slideshow: false, show_title: false});jQuery("#audio a[rel^="prettyPhoto"]").prettyPhoto({default_width:300,animationSpeed:"slow", theme:"facebook", slideshow:10000, social_tools: "", autoplay_slideshow: false});jQuery("#video a[rel^="prettyPhoto"]").prettyPhoto({default_width:600,animationSpeed:"slow", theme:"facebook", slideshow:10000, social_tools: "", autoplay_slideshow: false});});