بزرگنمايي:

گاهي بوي بد دهان مربوط به بهداشت دهان و دندان نيست و مي‌تواند ناشي از مشکلات گوارشي مانند ريفلاکس معده باشد. در اين مقاله با علل ريفلاکس و تغذيه مناسب براي آن آشنا مي‌شويد. بوي بد دهان (oral malodor , bad breath يا halitosis) مشکل آزار دهنده‌اي براي فرد و اطرافيان است که شکل طولاني مدت آن را معمولا 50 درصد جمعيت تجربه مي‌کنند. اين عارضه مي‌تواند توسط غذاهايي که فرد ميخورد، بهداشت ضعيف دهان و دندان، دهان خشک، مصرف محصولات مرتبط با تنباکو، يا برخي از بيماري‌‌ها مانند ديابت، رفلاکس معدي، عدم تحمل به لاکتوز، بيماري لثه‌‌ها و بسياري از عوامل ديگر ايجاد شود. گرچه حفظ بهداشت دهان و دندان ميتواند در برخي موارد موثر باشد ولي درمان قطعي بوي بد دهان بسته به علت ايجاد آن متفاوت است. اغلب افراد دوره‌‌هايي از بوي بد دهان را تجربه مي‌کنند که از وجود برخي از باکتري‌‌ها در دهان ناشي ميشود. اين باکتري‌‌ها که در باقيمانده مواد غذايي چسبيده به دندان‌‌ها، لثه، سطح زبان و... زندگي ميکنند، وقتي بهداشت دهان و دندان رعايت نشود ميتوانند با توليد مواد سولفور دار، بويي مشابه سير ايجاد کرده و منجر به بوي بد دهان شوند. ولي بر خلاف تصور همگاني, بوي بد دهان هميشه علامت مشکلات دهان و دندان نيست و مي‌تواند زنگ خطري براي وجود ناراحتي‌‌هاي گوارشي در افراد باشد. در ادامه‌ي اين مطلب, به موضوع بوي بد دهان ناشي از رفلاکس اسيدي معده مي‌پردازيم که مصداق بارز علل گوارشي و غير دهاني بوي بد دهان است و جالب اينجاست که در اين موارد، استفاده از دهان شويه‌‌ها، نخ دندان، و حتي مسواک زدن نيز کمکي به حل مسئله نمي‌کند. پس راه حل مشکل چيست؟ براي يافتن راه حل، ابتدا بايد ببينيم که ريفلاکس اسيدي چطور موجب بوي بد دهان ميشود چرا که فهميدن اينکه بوي بد دهان از کجا نشات ميگيرد اهميت فراواني در درمان آن دارد. همان طور که اشاره شد، در چنين شرايطي بهداشت دهاني و حتي استفاده از دهان شويه‌‌هاي آنتي باکتريال کمکي به بهبود شرايط نمي کند, چرا که بوي بد دهان ناشي از ريفلاکس اسيدي از قسمت‌‌هاي خيلي پايين‌تري از دستگاه گوارش نشات ميگيرد. ريفلاکس اسيدي در اثر بسته نشدن يا شل شدن گيره ابتداي معده ايجاد شده و نمي‌تواند محتويات معده را داخل آن حبس کند، بنابراين با کوچکترين انقباض معده، ترشحات، اسيد و... داخل آن به راحتي از دريچه فوقاني معده به سمت بالا (مري) حرکت کرده و موجب بيماري ريفلاکس ميشوند. عوامل ايجاد ريفلاکس اسيدي 1) مصرف غذاهاي اسيد ساز: نوع غذايي که ميخوريم يکي از مهمترين عوامل ايجاد ريفلاکس اسيدي به شمار ميرود. غذا‌‌هاي چرب، غذا‌‌هاي سرخ شده، گوشت‌‌هاي چرب (اين مواد غذايي چون هضم شان دشوار است) مرکبات، چاي، قهوه و الکل؛ همگي موجب افزايش توليد اسيد در معده شده و اسيدساز به شمار مي‌روند. 2) مقدار غذاي مصرفي: حجم زياد غذا موجب توليد بيشتر اسيد شده و منجر به سوء‌‌هاضمه نيز ميشود. اين مسئله موجب افزايش فشار داخل معده شده و مواد را به سمت بالا (دريچه فوقاني معده – که عملکرد آن نيز با مشکل مواجه است) ميرانند و اين نيرو موجب باز شدن آن ميشود. با باز شدن اين دريچه، اسيد به سمت بالا فوران کرده و حتي ميتواند تا حلق، حنجره و حتي دهان شما نيز بالا بيايد. زماني که اسيد معده تا بزاق پوشش دهنده‌ي سطح گلو و يا دهان, بالا آمده باشد، تنفس ما موقع بازدم بوي اسيد ميدهد که همان بوي بد دهان ناشي از رفلاکس اسيدي (acid reflux bad breath) است. بوي ناشي از ريفلاکس اسيدي کاملا تند و زننده است چرا که از ترکيب اسيد هيدروکلريک با مخلوط صفرا، آنزيم‌‌ها، و همچنين بقاياي غذا‌‌هاي هضم نشده حاصل مي‌شود. جهت درمان بوي بدن دهان ناشي از ريفلاکس اسيدي بايد به اين نکته توجه نمود که اين بو، در واقع يک "نشانه" است و به خودي خود يک بيماري نيست. بنابراين بايد ريشه‌اي با اين مسئله برخورد کرد. ريفلاکس اسيدي خود نشان دهنده اين است که سيستم گوارشي ما از تعادل طبيعي خود خارج شده است. گوارش نامتعادل زماني رخ ميدهد که 3 عملکرد عمده دستگاه گوارش شامل هضم، جذب و دفع مواد زايد مختل گردد. اين بيماري نيز همچون بسياري بيماري‌‌هاي دستگاه گوارش ناشي از خوردن غذاهاي غلط در مقادير زياد است. به اين ترتيب، درمان بوي بد دهان نيازمند دوباره متعادل کردن دستگاه گوارش با تنظيم نوع و مقدار غذاي خورده شده است. غذاهاي فراوري شده که معمولا پر چرب و پر نمک، پر قند و پر از افزودني‌‌هاي مختلف هستند، معمولا هضم دشواري دارند و منجر به توليد اسيد فراوان ميشوند که حتي ميتواند به التهاب و عفونت روده نيز بيانجامد. ون اين مواد غذايي به دشواري هضم مي‌شوند, مدت بيشتري در روده باقي ميمانند و اين تاخير منجر به تخمير آنها و توليد مواد سمي در نتيجه‌ي اين فرايند مي‌شود. اين فرايند منجر به افزايش رشد جمعيت باکتري‌‌هاي بيماري زا شده و جلوي رشد و تکثير باکتري‌‌هاي مفيد دستگاه گوارش را مي‌گيرد. در صورتي که از رفلاکس اسيدي رنج ميبريد احتمال زيادي دارد که بخش عمده باکتري‌‌هاي مفيد دستگاه گوارش شما از بين رفته باشند. خوشبختانه امکان اينکه با مصرف غذاهاي مفيد، جمعيت باکتري‌‌هاي مفيد را نسبت به باکتري‌‌هاي مضر افزايش دهيم وجود دارد. ر اين راستا، فيبرهاي طبيعي مي‌توانند موجب بهبود بوي تنفس شما شوند چرا که همراه با بهبود جمعيت باکتري‌‌هاي دستگاه گوارش بوي بد تنفس نيز کم کم از بين خواهد رفت. باکتري‌‌هاي مفيد براي رشد خود نياز به غذا و محيط مناسب روده اي دارند و اين چيزي است که مواد غذايي پره بيوتيک براي آنها فراهم ميکنند. غذاهاي پره بيوتيک موثرترين موادي هستند که به طور طبيعي موجب تعادل دوباره‌ي دستگاه گوارش شما شده و ريفلاکس اسيدي را نيز بهبود مي‌بخشند. پره بيوتيک‌‌ها در ميوه‌جات، سبزيجات، غلات کامل، مغز‌‌ها و دانه‌‌ها وجود دارند. پره بيوتيک‌‌ها در روده بزرگ، تخمير شده و به اين ترتيب مواد غذايي مورد نياز باکتري‌‌هاي خوب فراهم ميشود. علاوه بر اين فيبرهاي موجود در پره بيوتيک‌‌ها، با کمک به حمل مواد هضم نشده‌ي باقي مانده در روده، موجب پاک شدن محيط روده نيز ميشوند. تمام اين عوامل به بهبود سيستم گوارشي شما و کاهش بوي بد دهان ناشي از عدم تعادل آن ميانجامد.