بزرگنمايي:

امير علي سهراب پور افزود: کبد وظايف متعددي دارد. يکي از وظايف آن، تنظيم متابوليسم چربي‌ها در بدن است به طوري که قند و چربي در کبد به يکديگر تبديل شده يا تبديل نوع چربي‌ها در کبد انجام مي‌شود اما درصورتي که کبد چرب باشد، ميزان بيش از حد چربي در کبد رسوب مي‌کند.
وي ادامه داد: کبد چرب در 20 سال گذشته شيوع بيشتري پيدا کرده و اين اختلال در همه جاي دنيا رشد داشته است. عامل مهم شيوع بيماري کبد چرب، چاقي است که در واقع به موازات افزايش وزن افراد و قطر شکم و چربي هاي شکمي، کبد چرب نيز افزايش پيدا مي کند.
سهراب پور گفت: کبد چرب ابتدا در خانم هاي چاق کشف شد ولي پس از آن مشخص شد که اين بيماري زن و مرد ندارد و در هر دو جنس موارد متعددي شناسايي شد، همچنين ابتدا در بيماران ديابتي چاق کبد چرب شايع بود اما بعد مشخص شد که افرادي که حتي چاق نيستند نيز ممکن است به کبد چرب مبتلا شوند که البته تعداد آنها زياد نيست، از سويي ديگر کبد چرب مختص افراد ديابتي نيست و افرادي که ديابت هم ندارند ممکن است کبد چرب داشته باشند.
استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران درباره نقش ‍‍‍ژنتيک در بروز کبد چرب گفت: تعداد بسيار محدودي از ژن ها شناسايي شده اند که با کبد چرب ارتباط دارند البته هنوز نمي توان گفت که اين بيماري ژنتيکي است چرا که مجموعه عوامل متعدد محيطي، تغذيه اي و ژنتيکي به اين بيماري منجر مي شود.
سهراب پور درباره عوامل بروز کبد چرب گفت: فشار خون بالا، چربي بالا، قند بالا در بروز کبد چرب نقش دارند اما در برخي افراد ممکن است چند مورد از اين عوامل همزمان اتفاق افتد که در اين صورت مجموعه اين عوامل به ايجاد سندروم متابوليک منجر مي شود و اين افراد بيشتر در معرض سکته هاي قلبي و مغزي در طول زمان قرار مي‌گيرند.
وي افزود: کسي که کبد چرب دارد احتمال اينکه فشار خون بالا، چربي بالا، قند بالا داشته باشد بيشتر است و احتمال اتفاقات قلبي و عروقي، سکته هاي قلبي و مغزي نيز در آينده براي او بيشتر است.

** از هر 3 ايراني يکي به کبد چرب مبتلاست
اين فوق تخصص گوارش و کبد درباره روش تشخيص کبد چرب توضيح داد: استاندارد طلايي براي تشخيص کبد چرب، انجام بيوبسي (نمونه برداري از بافت ها) است که البته کار دشواري است. بهترين روش تشخيص، انجام سونوگرافي است و بر اساس تشخيص سونوگرافيک، 30 تا 35 درصد از افراد و در واقع از هر سه ايراني يک نفر کبد چرب دارد و سايه چربي در سونوگرافي کبد آنان ديده مي‌شود.
سهراب پور ادامه داد: حدود سه درصد از 30 درصد از افرادي که کبد چرب دارند، علاوه بر اينکه از طريق سونوگرافي اين بيماري تشخيص داده مي‌شود، در آزمايش خون نيز آنزيم هاي کبدي اختلال دارد و مي‌توان گفت به نوعي هپاتيت خفيف دارند و بايد به کبد و گوارش رسيدگي کنند. 27 درصد از 30 درصدي که کبد چرب دارند، عملا اين موضوع براي آنها مشکلي ايجاد نمي‌کند اما بايد وزن، فشار خون، چربي، قند را کنترل کنند.

** شيوع کبد چرب در شمال ايران بيشتر است
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران افزود: نتايج مطالعات اخير که به صورت ملي در سراسر کشور با جمع آوري تمام داده هاي موجود و نمونه گيري از هزاران نفر انجام شده و نتايج آن بزودي به صورت يک مقاله علمي منتشر مي شود. بيماري کبد چرب در شمال ايران از جمله در مازندران، گلستان و خراسان شمالي شايع تر است و البته براساس آمار، اين مناطق مشکل چاقي بيشتري دارند که اين موضوع با سبک زندگي افراد اين مناطق، سفره هاي مردم و عادات و روش هاي زندگي ارتباط مستقيم دارد. اگرچه اختلاف در ميزان شيوع جزئي است اما هر چه از شمال کشور به مناطق جنوبي مي رويم اين عارضه کمتر مي شود و استان هرمزگان کمترين ميزان شيوع کبد چرب را داراست.
وي درباره نقش دخانيات در بروز کبد چرب گفت: مصرف دخانيات در کبد چرب تاثير مستقيم ندارد اما در گرفتگي رگ قلب به شدت تاثيرگذار است بنابراين به کسي که کبد چرب دارد اکيدا توصيه مي کنيم که دخانيات مصرف نکند.

** فرهنگ پرخوري در ايران بايد اصلاح شود
وي با اشاره به فرهنگ تعذيه و پرخوري در مهماني ها افزود: ما آدم ها را به مهماني دعوت مي‌کنيم و مدام به مهمان مي‌گوييم بخور و نخوردن در مهماني علامت بي احترامي به صاحبخانه است. اين فرهنگ اشتباه است و بايد عوض شود. پس وقتي افراد خارجي مي‌آيند که اين فرهنگ کم غذا خوردن در آنها نهادينه شده است تعجب نکنيد وقتي مي بينيد مقدار کمي غذا مي‌کشد و مقدار زيادي سالاد مي‌خورد، شيريني هم نمي‌خورد. آنها همين کارها را کردند که عمرشان از ما 10 تا 15 سال بيشتر است.
اين استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران با اشاره به عوارض کبد چرب توضيح داد: اکنون بيشتر از کبد چرب، از مرگ قلبي عروقي مي ترسيم. کبد چرب در ايران و کشورهاي غربي ديده مي شود اما در کشورهاي پيشرفته خيلي کنترل کرده اند.
وي افزود: در کشورهاي غربي و پيشرفته مصرف سيگار را کنترل کرده اند. مردم ورزش مي‌کنند. آمريکا در رأس است و بعد از آن اروپا است آمريکا در توسعه اين فرهنگ از اروپا هم جلوتر است. 4 کشور در کنترل بيماري هاي غير واگير از همه جلوتر هستند، آمريکا، کانادا، انگليس، استراليا. منحني مرگ ناشي از قلب و عروقشان رو به سرازيري است. خيلي جاهاي اروپا اين طور که در کشورماست، نيست. مردم همه ورزش مي‌کنند.

** جلسه هاي متحرک مديران براي پيشگيري از کبد چرب
سهراب پور توصيه کرد: بايد قرارهاي مهماني مان را به صرف ميوه و سالاد بگذرانيم نه براي چلوکباب و کله پاچه و فرني و شيريني هاي خوشمزه. در بعضي از جاهاي دنيا در ادارات خيلي از جلسات طولاني نشستني را کم کردند و اگر قرار است جلسه اي بين 4 نفر از مديران برگزار شود، آن را به صورت ايستاده برگزار مي‌کنند يا جلسه هاي در حال حرکت ايجاد کردند. يعني مثلاً مي‌گويند از در دانشکده پزشکي در حياط دانشگاه يک دور بچرخيم و بعد به دانشکده پزشکي برسيم و در مسير با هم صحبت کنيم. آقاي رئيس دانشکده با 3 معاون خودش 3 دور حياط مي‌ چرخند و بعد مي‌آيند و مي‌نشينند و جلساتشان را اين‌طور برگزار مي‌کنند. از آسانسور و پله برقي کمتر استفاده کنيم و از پله رفت و آمد کنيم البته با حفظ همه شرايط، ما نمي‌خواهيم خيلي به خودشان فشار بياورند و بايد در امر اصلاح شيوه زندگي و عادات غذايي ابتکار عمل پيدا کنيم.
اين پزشک فوق تخصص درباره لزوم غربالگري کبد چرب در کشور گفت: لزومي ندارد، حتي در مورد سرطان هم ما همه سرطان ها را بيماريابي نمي‌کنيم. چون بعضي از بيماري ها وجود دارند که درمان قطعي براي آن داريم و اگر بيماري را پيدا کرديم، زود درمان مي‌شوند اما بعضي از بيماري ها مانند هست که درمان خاصي براي آن نداريم. بر فرض که بيماري را هم پيدا کرديم، کار زيادي نمي توانيم براي او انجام دهيم.
سهراب پور افزود: هپاتيت C در 20-25 سال پيش جزو گروه اول بود که غربالگري و بيماريابي آن انجام شد. نگراني اين بود که اگر کسي هپاتيت C دارد بايد بفهميم تا به ديگران منتقل نشود. ولي در پنج سال اخير که درمان بسيار مؤثر هپاتيت C داريم، بحث بيماريابي آ‌ن خيلي مهم شده است.
وي ادامه داد: در عارضه اي مانند کبد چرب اگر همه جامعه را بررسي کنيم و هزينه هم کنيم و بفهميم که مثلا اين پنج ميليون نفر کبد چرب دارند. مي‌خواهيم چه کار کنيم؟ فقط مي‌توانيم به آنها بگوييم ورزش کنند و وزن کم کنند. به نظر مي‌آيد بر اساس گايد لاين هاي موجود غربالگري براي کبد چرب کار درستي نيست.
سهراب پور تاکيد کرد: غربالگري و شناسايي بيماران کبد چرب ففط اتلاف هزينه است. به جاي آن بهتر است روشي پيدا کنيم که مردم را به ورزش تشويق کنيم و تغذيه هاي ناسالم را کم کنيم
وي ادامه داد: در مورد اکثر افراد مبتلا به کبد چرب نگراني اصلي خود کبد چرب نيست بلکه عوارض قلبي- عروقي است که در پي آن مي‌آيد. براي اين افراد مهمترين کاري که مي‌توانيم انجام دهيم اين است که به آنان توصيه کنيم، وزنشان را پايين بياورند، ورزش کنند، فشار خون، قند خون و چربي خون را کنترل کنند و به طور کلي سبک زندگي را اصلاح کنند و اين شاه بيت پيشگيري و کنترل کبد چرب است.
وي ادامه داد: البته مشکلي که وجود دارد اين است که کاهش وزن براي بسياري از اين افراد کار شختي است. حتي در جوامع غربي که ملاحظات زيادي براي کاهش وزن دارند فقط 15 درصد آدم هايي که رژيم مي‌گيرند موفق مي‌شوند وزن ايده آلشان برسند. 85 درصد مردم دنيا در کاهش وزن ايده آل موفق نخواهند بود. بنابراين به افراد دچار کبد چرب فقط مي‌گوييم حدود 7-8 کيلو کم کن تا وضعيت کبد بهتر شود.
سهراب پور ادامه داد: کار مهم اين است که توصيه مي‌کنيم روي بچه ها و نسل بعد کار شود تا بچه ها را به ورزش عادت بدهيم و سوسيس و کالباس را که مقدار کمي از آن مقدار زيادي کالري دارد و خطرناک است،‌نخورند.
اين فوق تخصص گوارش و کبد تاکيد کرد: توصيه هاي اصلي غير دارويي است. گروه کوچکي هستند که جزو سه درصد از کل افراد مبتلا به کبد چرب باشند که به آنها دارو مي دهيم. اين افراد اغلب 10 سال از کبد چرب آنها مي‌گذرد، آنزيم هايشان بالا است وقتي سونوگرافي مي‌کنيم چربي شان خيلي زياد است.

**عوارض داروهاي کبد چرب
وي درباره عوارض داروهاي درمان کبد چرب گفت: 90 درصد اين داروها عارضه دارند يعني براي کبد چرب دارو مي‌دهيم اما بعضي از مطالعات نشان داده است که اين داروها سرطان پروستات را زياد کرده است. بنابراين اصلاً صحيح نيست سريع دارو بدهيم. البته پشت تجويز اين داروها مسائل ديگري هم هست که ما مي‌دانيم.
سهراب پور گفت: پزشکان با سواد اين نکات مي‌دانند و ما به پزشکان و دانشجويان آموزش مي‌دهيم که کمتر از اين داروها تجويز کنند. اين تلقي نادرست است که هر کس کبد چرب دارد، بايد به او دارو دهيم تا زود خوب شوند.
وي تاکيد کرد: تا امروز که سال 2017 است ما در دنيا يک دارو که بتواند کلاً کبد چرب را از بين ببرد، اصلا در دنيا نداريم. حدود 2 سال گذشته درباره يک دارو براي کبد چرب صحبت مي شد ولي بعدا معلوم شد که اين دارو احتمال خونريزي داخل مغزي را افزايش مي دهد.

** خطرات ويتامين E
وي ادامه داد: حتي ويتامين E نيز که فراد خيلي علاقه دارند که از آن استفاده کنند و تا چندي پيش حتي در سوپرمارکت ها ويتامين E مي‌فروختند، در چند سال اخير از بازار دنيا جمع شد. براي اينکه 2-3 سال پيش معلوم شد مرگ و مير افراد سالمي که ويتامين E مي‌خورند نسبت به آدم هايي که از آن استفاده نمي‌کنند افزايش پيدا کرده است.

**‌کبد چرب دارو ندارد
سهراب پور در پاسخ به اين پرسش که چرا هنوز برخي پزشکان ويتامين E تجويز مي کنند، گفت: اين درد ماست که هميشه از دنيا 20 سال عقب هستيم. اين کار خطرناک است. در موارد خيلي محدود و شرايط خيلي خاص ممکن است تجويز شود اما مي‌ترسيم به پزشکان نسل جوانمان بگوييم که ويتامين E هم هست چون ممکن است کار خراب شود. بنابراين دارويي که به بيمار کبد چرب بدهيم تا بيماري اش را خوب کند و بدون خطر باشد امروز در دنيا نداريم.
استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران در پاسخ به اين پرسش ايرنا که چرا برخي از اين داروها از رسانه ها و شبکه هاي ماهواره‌اي تبليغ مي شوند،‌ توضيح داد: اوضاع خراب‌تر از اين حرف هاست. ما هر روز در راديو و تلويزيون ملي و غير ملي حرف هاي بي اعتبار علمي زياد مي‌شنويم و در روزنامه ها هم مي‌بينيم. من اصولاً با رسانه ها مصاحبه نمي‌کنم اما وقتي فهميدم بحث در مورد کبد چرب است با آغوش باز قبول کردم و گفتم که بياييم به مردم بگوييم که اين بيماري دارو ندارد تا مردم بفهمند وزن زياد و خوردن شيريني و زولبيا باميه و کله پاچه چقدر خطرناک است.
سهراب پور گفت: رسانه‌هاي فرامنطقه‌اي را رها کنيد و به تبليغات عجيب و غريب طب سنتي در داخل کشور خودمان توجه کنيد،‌کسي بايد پيدا شود و جلوي مدعياني که مي‌گويند با طب سنتي کبد چرب را درمان مي‌کنند بگيرد. اگر به عطاري برويد مي‌بينيد به در و ديوار و شيشه هايش حداقل 8 تا داروي کبد چرب مي‌بينيد در حالي که براي کبد چرب داروي سنتي مؤثر نداريم. داروي شيميايي هم نداريم.

**همه تبليغات داروهاي سنتي و شيميايي کبد چرب دروغ است
استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران تاکيد کرد: همه اين تبليغات دروغ است، هيچ کدام از اينها ثابت نشده است. هرکسي که ادعايي مي‌کند بايد ثابت کند. شايد روزي مطالعه علمي انجام شود و معلوم شود، يک داروي موثرهم هست ولي تا مادامي که مطالعه علمي نشده است، اين تبليغات دروغ است.