بزرگنمايي:

بانو نيوز - ر حال حاضر 25.1 درصد از جمعيت زنان کل کشور را «دختران» جوان تشکيل مي‌دهند؛ اين در حاليست که 426 هزار نفر از آنها که بالاي 40 سال سن دارند، دچار «تجرد قطعي» بوده و تاکنون ازدواج نکرده‌اند.

به گزارش بانو نيوز؛ بر اساس آخرين سرشماري سال 95 ، حدود نيمي از جمعيت کشور (49 درصد) را زنان تشکيل مي‌دهند که حدود يک چهارم اين تعداد (9 ميليون و 890 هزار نفر) دختران جواني هستند که مجرد بوده و تاکنون ازدواج نکرده‌اند.
سوم مرداد ماه به مناسبت ولادت حضرت معصومه(ع) «روز ملي دختر» در کشور نامگذاري شده است که به بهانه اين روز به بررسي مختصر وضعيت زنان و دختران جوان کشور در ابعاد اجتماعي، آموزشي و اقتصادي پرداخته ايم که مشروح آن در پي مي‌آيد:
وجود 100 پسر در سن ازدواج در برابر 82 دختر
سيدحسن موسوي چلک، رييس انجمن مددکاري اجتماعي ايران گفت: براساس آخرين سرشماري سال 95 جمعيت کل کشور 79 ميليون و 926 هزار و 279 نفر است که از اين تعداد 51 درصد مرد و 49 درصد زن هستند. اين در حاليست که 4 ميليون و 423 هزار و 225 نفر دختر مجرد در سن ازدواج (15 تا 29 سال) و 5 ميليون و 372 هزار و 989 نفر پسر در سن ازدواج (20 تا 34 سال) در کشور داريم.
چلک همچنين تصريح کرد: در حال حاضر به ازاي هر 100 پسر، 82 دختر در سن ازدواج در کشور وجود دارد اين در حاليست که ميانگين سن ازدواج در حال افزايش و به کمتر از 25 سال رسيده است؛ البته ميانگين سن ازدواج در ميان تحصيلکردگان بيش از جمعيت عمومي کشور است.
5 درصد دختران کشور در تجرد قطعي
اين درحاليست که شهلا کاظمي پور، جمعيت‌شناس نيز در اين خصوص گفت: براساس سرشماري سال 95، جمعيت زنان بالاي 10 سال کشور، 32 ميليون و 800 هزار نفر است که 26 درصد آنان مجرد هستند. جمعيت مردان بالاي 10 سال حدود 33 ميليون و 560 هزار نفر است که 34 درصد آنان مجرد هستند بدين ترتيب حدود 8 ميليون و 600 هزار نفر مجرد بالاي 10 سال در کشور حضور دارند.
وي در ادامه با بيان آنکه براي اعلام نرخ مجردان کشور معمولا جمعيت بالاي 15 سال در نظر گرفته مي‌شود افزود: جمعيت زنان بالاي 15 سال مجرد کشور 5 ميليون و 860 هزار نفر است. اين در حالي است که تعداد دختران مجرد بالاي 15 سال کشور در سال 90، 6 ميليون و 850 نفر بود. در واقع حدود يک ميليون و 100 هزار نفر از جمعيت زنان مجرد بالاي 15 سال ، طي 5 سال اخير کاهش يافته است که علت آن کاهش باروري و در نتيجه کاهش تعداد دختران کشور است.
به گفته اين جمعيت‌شناس، جمعيت مردان بالاي 15 سال مجرد در سال 90، 12 ميليون نفر بود اما اين رقم در سال 90 به 11 ميليون و 500 نفر رسيده است.
کاظمي‌پور ادامه داد: در گروه سني 15 تا 19 سال دختران کشور، 87 درصد مجرد هستند اين در حالي است که در گروه سني 20 تا 24 سال دختران، 43 درصد، 25 تا 29 سال، 23 درصد و در گروه سني 30 تا 34 سال نيز 15 درصد دختران مجرد هستند.
وي در ادامه با بيان آنکه بالاي 40 سال را براي زنان تجرد  قطعي مي‌دانيم گفت: 10 درصد زنان 35 تا 39 ساله کشور مجردند. اين در حالي است که در گروه سني 40 تا 44 ساله 6.8 درصد، در گروه سني 45 تا 49 ساله 4.4 درصد و 50 تا 54 ساله‌ها نيز 3.1 درصد مجرد هستند که معتقدم اين رقم بالايي است.
اين جمعيت‌شناس در ادامه با بيان آنکه نرخ تجرد قطعي زنان در سال 90 نيز در حال افزايش بود، تصريح کرد: با اين حال نرخ تجرد قطعي زنان در سال 95 بيش از سال 90 است؛ به طوري که در سال 90، 9.1 درصد زنان 35 تا 39 سال، 4 درصد 40 تا 44 ساله‌ها، 3.4 درصد 45 تا 49 ساله‌ها و 2.2 درصد از زنان 50 تا 54 ساله کشور مجرد بودند.
کاظمي‌پور در ادامه گفت: براساس آمار سال 95 ، جمعيت زنان بالاي 40 سال کشور که داراي تجرد قطعي هستند، 426 هزار نفراست؛ در واقع حدود 5 درصد کل جمعيت زنان مجرد بالاي 10 سال کشور بيش از 40 سال دارند که در گروه مجردان قطعي قرار مي‌گيرند.
افزايش نرخ ازدواج دختران 15 تا 19 سال کشور/ دليل تجرد دهه شصتي‌ها چيست؟
معاونت زنان و امور خانواده رييس جمهور در گزارشي اعلام کرد که «تغيير و تحولات اقتصادي و اجتماعي که در نيم قرن اخير در ايران صورت گرفته باعث تغيير در الگوي زناشويي در ميان دختران جوان شده است؛ از جمله اين تغييرات مي‌توان به تاخير در سن ازدواج و بالا رفتن آمار طلاق در ميان آنان اشاره کرد، به طوري که در سرشماري 1365 تا 1390 يک کاهش 10.5 درصدي در نسبت زنان داراي همسر ديده مي‌شود؛ اين درحاليست که  شهلا کاظمي پور با بيان آنکه نرخ ازدواج در کشور  تغيير نکرده است، در اين خصوص معتقد است: نرخ ازدواج در دختران 15 تا 19 سال کشور در حال افزايش است، هرچند آمار تجرد قطعي نيز در حال افزايش است اما معتقدم اين افزايش درخصوص تجرد قطعي دوام نخواهد داشت.
اين جامعه‌شناس در ادامه با اشاره به مساله «مضيقه ازدواج»  گفت: سال‌ها آمار تجرد قطعي براي زنان 2 درصد و براي مردان 1.8 درصد بود اما پس از انقلاب اسلامي و بعد از افزايش مواليد در دهه 60 با توجه به آنکه به لحاظ فرهنگي دختران بايد با دهه قبلي خود ازدواج کنند و با توجه به آنکه تعداد پسران دهه 50 بسيار کمتر از دختران دهه 60 بود، براي اين گروه مضيقه ازدواج به وجود آمد و مساله تجرد دختران دهه 60 از اواخر دهه 80 خود را نشان داد.
افزايش نرخ ازدواج دهه هفتادي‌ها
کاظمي پور ادامه داد: در حال حاضر 81 هزار نفر مرد 45 سال مجرد در کشور داريم اين در حالي است که نرخ زنان بالاي 40 سال مجرد 426 هزار نفر است يعني آمار تجرد قطعي مردان حدود يک پنجم تجرد قطعي زنان است.
وي تصريح کرد: در دهه 70 با کاهش باروري مواجه شديم بدين ترتيب دختران دهه 70 کمتر از پسران دهه 60 هستند و اين مساله باعث افزايش نرخ ازدواج در ميان دختران دهه 70 شده است؛ به طوري که در حال حاضر با افزايش نرخ ازدواج در دختران ميان 15 تا 19 ساله کشور مواجه هستيم و همين مساله باعث مي‌شود که نرخ تجرد قطعي در آينده کاهش يابد.
اين جامعه‌شناس با بيان آينکه هنوز هم جامعه سنتي هستيم و خيلي مدرن نشده‌ايم، گفت: هنوز هم خانواده‌ها معتقدند که دخترانشان بايد در سن خاصي ازدواج کنند و اگر اين ازدواج صورت نگيرد نگراني ايجاد مي‌شود که البته در اين ميان با انگ‌زني‌ها و برچسب‌زدن‌ها بر دختران مجرد که داراي تجرد قطعي هستند، بسيار مخالف هستم.
افزايش احساس «تنهايي» در ميان دختران از 35 سالگي به بعد
کاظمي پور در ادامه به ازدواج دختران تاکيد کرد و گفت: ممکن است دختران تا سن 35 سالگي به علت وجود خانواده احساس تنهايي نکنند اما در يک سني افراد به شدت احساس تنهايي خواهند کرد و اين آسيب‌پذيري براي زنان بيشتر از مردان خواهد بود که حتي در غرب نيز به اين نتيجه رسيده‌اند.
وي در ادامه با بيان اشاره به پديده ازدواج سپيد نيز گفت: در حال حاضر هيچ آماري مبني بر ازدواج سپيد در کشور وجود ندارد؛ حتي پروژه‌هاي تحقيقاتي در اين زمينه با مشکلات بسياري مواجه هستند اما با اين حال شاهد افزايش آمار ازدواج سپيد در کشور هستيم که يکي از دلايل آن افزايش آمار تجرد قطعي زنان است‌؛ اما معتقدم اين آمار کاهش خواهد يافت زيرا نرخ ازدواج در دهه هفتادي‌ها رشد يافته است.
درحاليکه شهلا کاظمي پور از افزايش آمار ازدواج سپيد به علت افزايش تجرد قطعي در بانو نيوز مي‌دهد؛ براساس مجموعه مستندات، اطلاعات و گزارش‌هاي معاونت زنان و امور خانواده رييس جمهور، در کشور مشکلات عديده‌اي پيش روي زنان و دختران جوان بوده و  مهم‌ترين مشکلات کشور از نظر دختران جوان، بيکاري، تورم، فقر و مشکلات اقتصادي، اعتياد و عدم تحقق عدالت اجتماعي است؛ اين درحاليست که در طول ساليان اخير دامنه آسيب‌هاي ناشي از مصرف مواد مخدر با وسعت بيشتري در ميان جمعيت زنان کشور بويژه دختران جوان گسترش يافته است به طوريکه بر اساس آمار نيروي انتظامي، تعداد و ميزان دختران معتاد از سال 85 تا سال 91 کاهش يافته است اما از سال 91 به بعد، با روندي سينوسي افزايش پيدا کرده است.
افزايش گرايش دختران جوان به مصرف دخانيات/ دختران در فضاي مجازي آسيب‌پذير تر از پسران هستند
چلک، رييس انجمن مددکاري اجتماعي ايران نيز در اين خصوص معتقد است: در حال حاضر  در زمينه برخي از آسيب‌هاي اجتماعي همچون گرايش دختران جوان به مصرف سيگار و دخانيات، آمارها رو به رشد است. به طوري که 10 درصد از جمعيت مصرف‌کنندگان مستمر موادمخدر در کشور را زنان تشکيل مي‌دهند که عمدتا در سنين جواني قرار دارند.
همچنين با توجه به افزايش استفاده از اينترنت و رشد فضاي مجازي در کشور چلک گفت: به دليل ضعف سواد رسانه‌اي و فضاي مجازي در کشور،  آسيب‌پذيري دختران بيش از پسران است؛ به طور کلي دختران جوان در مقابل آسيب‌هاي اجتماعي آسيب‌پذيرتر از سايرين هستند حال آنکه جامعه نسبت به پذيرش زنان و دختران آسيب ديده مقاومت بيشتري دارند.
درحاليکه  چلک از بهبود مولفه‌هاي آموزش، اشتغال، دسترسي به خدمات بهداشت و درمان، دسترسي به تکنولوژي و… زنان در سالهاي اخير مي‌گويد، بر اساس مستندات، اطلاعات و گزارش‌هاي معاونت زنان و امور خانواده رييس جمهور امروزه، دختران به عنوان بخش عمده‌اي از جمعيت دانشجويي کشور شناخته مي‌شوند و آموزش عالي نقش مهمي در توسعه توانمندي و مهارت‌هاي آنان داشته است، به طوري که در سال 92 ، 56 درصد از دانشجويان دانشگاه‌هاي دولتي را زنان تشکيل دادند ـ تعداد دختران نسبت به کل دانشجويان در مقطع کارداني، 35 درصد، کارشناسي 60 درصد، کارشناسي ارشد 50 درصد و در مقطع دکتراي حرفه‌اي بيش از 59 درصد است.
اما بر اساس همين مجموعه مستندات، هنوز کمتر از 50 درصد دختران روستايي در مقطع متوسطه ترک تحصيل مي‌کنند؛ به طوري که ميزان پوشش تحصيلي دختران ساکن در نقاط روستايي در مقطع متوسطه 52.1 درصد و پايين‌تر از ميزان پوشش تحصيلي دختران ساکن در نقاط شهري در همان مقطع (ميزان پوشش تحصيلي دختران شهري 86 درصد) است، اگرچه در سال‌هاي اخير افزايش اندکي در ميزان باسوادي دختران و زنان ملاحظه مي‌شود.
با اين حال بايد بدانيم درحال حاضر«دسترسي برابر به فرصت‌ها»، چالش جدي دختران جوان کشور است و بايد مسئولان،سياست گذاران و تصميم گيرندگان بيش از پيش به اين چالش‌ها توجه کنند.