آریا بانو - روانشناسی مهاجرت چیست؟
مهاجرت کار راحتی نیست و افرادی که مهاجرت می کنند، اشخاص شجاع و جسور محسوب می شوند. استرس هایی که مهاجر پیش و پس از مهاجرت تجربه می کند، بیشتر باعث ابتلا به بیماری های روحی و روانی مثل افسردگی می شوند.
روانشناسی مهاجرت عبارت است از شناخت خصوصیت ها و علل مهاجرت افراد. قبل از جواب به روانشناسی مهاجرت در افراد مهاجر، باید روانشناسی مهاجرت را از دید تاریخی هم بررسی کرد.
چرا انسان‌ها مهاجرت می‌کنند؟ آیا مهاجرت رخدادی جدید است و یا آنکه در گذشته هم انسان ها مهاجرت می‌کردند؟ با مراجعه به تاریخ می‌بینیم که انسان‌ها هر کجا به مشکلی بر می‌خوردند، مهاجرت می‌کردند. عده ای از انسان‌ها هم برای پیدا کردن جاهای حاصلخیزتر و بهتر مهاجرت می‌کردند. حال هم انسان‌ها مهاجرت می‌کنند، ولی این مهاجرت کمی فرق دارد.

دلایل مهاجرت چیست؟
انسان‌ها اکنون هم در کشورهای دچار جنگ، ناامنی و قحطی مهاجرت می‌کنند، ولی مهاجرت امروزه علل دیگری هم دارد:
- دلایل آموزشی
دانشجویی که برای ادامه تحصیل مهاجرت می‌کند.
- دلایل اقتصادی
وقتی که اشخاص به علت فشارهای اقتصادی و بدشدن وضعیت مالی و اقتصادی خود مجبور به مهاجرت می‌شوند.
- دلایل اجتماعی
به هم ریختن ساختار جامعه.
- دلایل جمعیت‌شناختی
نابرابری و نرخ افزایش طبیعی جمعیت، دلیل این نوع مهاجرت است.
- دلایل اقلیمی
مثل مشکلات آب و هوایی در خوزستان و سیستان.

مشکلات افراد مهاجر
کسانی که برای پیدا کردن یک زندگی بهتر مهاجرت می‌کند، در مسیر مهاجرت و همین طور بعد از رسیدن به کشور موردنظر، دچار مشکلات گوناگونی می‌شوند. از جمله می‌توان به مشکلات زیر اشاره کرد:
مشکلات اقتصادی
هرچند درصدی از مهاجرین که در کشور خودشان دارای موقعیت اقتصادی خوبی بودند، در کشوری هم که مهاجرت می کنند مشکلات اقتصادی ندارند؛ ولی درصد زیادی از مهاجرین به دلایل اقتصادی، آموزشی و شغلی مهاجرت می‌کنند.
این دسته از اشخاص در هنگام وارد شدن به کشور میزبان مجبور هستند با شرایط دشواری کنار بیایند و تا زمان مطابقت با وضعیت جدید و یافتن شغل مناسب، زندگی سختی را پشت‌سر می‌گذرانند. این دسته از افراد به جز مشکلات دیگری مانند مشکلات نداشتن مطابقت فرهنگی و تفاوت ارزش‌ها، مشکل ارتباطی به علت تفاوت زبان و مشکلات احساسی و عاطفی، مجبور هستند با مسایل مالی و اقتصادی هم درگیر باشند.

مشکلات عاطفی و روانی
دور شدن از خانواده و اقوام و همین طور افراد و جاهایی که بچگی و نوجوانی خود را در آنجا طی کرده اید، سبب می‌شود حس غربت و دلتنگی به شما دست بدهد. تعداد بسیاری از افراد مهاجر دچار افسردگی می‌شوند. این افراد گرچه از نظر اقتصادی و امنیت در کشوری که مهاجرت کردند حس خوبی می‌کنند، ولی از لحاظ عاطفی دوست دارند که کشور خود برگردند.
به همین علت است که مهاجرین در کشور میزبان گروههای خود را تشکیل می‌دهند و با وجود مشکلاتی که برای همدیگر به وجود می آورند، ولی در مناطق نزدیک به یکدیگر زندگی می‌کنند و با همدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. آنها در کشور میزبان سعی می‌کنند تا حداکثر شباهت را با کشور خود به وجود بیاورند. محله‌های ایرانی نشین، مغازه‌های ایرانی، کنسرت ایرانی، غذاها و سنن ایرانی، همه اینها برای برطرف کردن دلتنگی و پاک کردن غم غربت است.
اضطراب مشکل دیگری است که فرد مهاجر با آن مواجه می‌ گردد. مهاجرت عبارت است از روبرو شدن ناگهانی با اتفاقات خیلی جدید و بعضی اوقات غیرمنتظره که میزان تطابق انسان را به چالش می‌کشد. روبرو شدن با هر نوع تغییری در زندگی سبب به وجود آمدن استرس می‌شود. حتی تغییرات خوبی مثل ازدواج هم سبب استرس در شخص می‌ گردد.
مهاجرت یکی از بزرگترین تغییراتی است که در زندگی شخص رخ می دهد، چون همه جنبه های زندگی فرد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. شغل جدید، زبان جدید، جای جدید، روبرو شدن با قوانین و فرهنگ جدید حتی با فرض آنکه این تغییر به سمت مثبت باشد، تمام آنها استرس‌زا هستند. استرس فشاری در فرد می‌تواند باعث بی‌خوابی، نگرانی، ترس‌های بی‌ علت و حتی پانیک گردد.
مشکل فرهنگی
مشکل دیگر فرد مهاجر، مطابقت نداشتن با فرهنگ جدید است. حتما در کشور میزبان، قوانین و فرهنگ متفاوت از کشور مبدا فرد مهاجر می‌باشد و مقدار مطابقت و سرعت جذب شدن افراد خانواده در فرهنگ جدید فرق دارد. بچه ها مسلماً زودتر جذب فرهنگ جدید می‌شوند و به آسانی آن را قبول می کنند.
ولی والدین سعی می کنند فرهنگ جدید را به صورت گزینشی اتنخاب کنند. چه بسیار که در میزان جذب شدن در فرهنگ کشور میزبان میان زن و شوهر نیز اختلاف وجود داشته باشد. این کار مسلماً خانواده را به طرف عدم تعادل می‌کشاند و مدت زمانی طول می‌کشد تا اعضای خانواده شرایط و نقش‌های جدید یکدیگر را در فرهنگ جدید قبول کنند.
مشکلات ارتباطی
از طرف دیگر به علت تطابق با شرایط جدید نیاز به صرف انرژی زادی می باشد، اعضای خانواده دیگر مثل گذشته انرژی کافی و لازم را برای وقت گذاشتن برای یکدیگر ندارند. آنها بیشتر وقت خود را برای شغل و تحصیل خویش صرف می‌کنند و در نتیجه ارتباط میان افراد خانواده کمتر می‌شود. خانواده قصد می کند تا بر نیاز به آزادی و رشد به نسبت نیاز به محبت تاکید بیشتری داشته باشد.

راه‌حل مشکلات مهاجرت
برای روبرو شدن با هر مشکلی باید از مشاوره با افراد متخصص استفاده کرد. در زمینه اقتصادی باید قبل از هر کاری از افراد موفق در این زمینه و مشاورین اقتصادی استفاده کرد. در زمینه عاطفی، روانی و خانوادگی هم باید با مراجعه به یک دکتر روانشناس با مهارت که در زمینه مشکلات مهاجرت شناخت دارد، از دانش او استفاده کرد. دکتر روانشناس باید نسبت به مشکلات مهاجرت و همین طور روان انسان، شناخت کافی داشته باشد تا بتواند مشورت مناسب به فرد مهاجر بدهد.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته