آریا بانو - ارتباط بین گرما و پرخاشگری
بسیاری از افرادی که بیماری زمینه ای من جمله فشارخون، دیابت و یا چاقی دارند، در فصل گرما هنگام کاهش تاب آوری و عدم کنترل بر اعصاب و روان، پرخاشگری آنان دوچندان می شود.
با گرم شدن هوا بیشتر عرق می کنیم، حس بی حالی می کنیم و ترجیح می دهیم از جلوی کولر تکان نخوریم. در خیابان معمولاً از مسیرهایی که سایه افتاده تردد می کنیم و تلاش می کنیم با تند راه رفتن سریعتر به مقصد برسیم که سبب می شود دمای بدن مان بالاتر برود و بیشتر عرق کنیم.
در چنین شرایطی، خدا نکند موضوعی اعصاب ما را تحریک کند که گاهی وقت ها از کوره در می رویم و رفتارهای پرخاشگرانه شدیدی خواهیم داشت! سوال اینجاست که آیا گرمای هوا عصبانیت اشخاص را تشدید می کند؟
آیا گرمای هوا آدم ها را عصبی و پرخاشگر می کند؟
گرما میتواند بر سلامتی هم اثر منفی بگذارد و این حالت در شهر هایی که گرمای ناشی از وسایل نقلیه و کارخانجات و ... دمای محیط را بالاتر می برد( بیش از ده درجه گرم تر از سایر شهرها) بیشتر دیده می شود.
اثرات استرس های گرمایی طولانی مدت میتواند از سر درد و حس ناتوانی تا هذیان گویی و پریشانی و حمله قلبی و حتی مرگ را در بربگیرد. به عبارت دیگر، گرما نه تنها ما را عصبانی می کند بلکه مریض مان هم میتواند بکند.
خلاصه این که عکس العمل منفی نسبت به گرمای هوا در بین آدم ها بسیار رایج است، بنابراین چنانچه امسال تابستان خودتان را تندخو و عصبی دیدید، تعجب نکنید، خیال تان راحت؛ این تنها شما نیستید که تابستان ها پرخاشجو می شوید، تنها خونسردی خود را حفظ کنید!

تأثیر گرما بر پرخاشگری به چه طریقی اتفاق می افتد؟
محققان در زمینۀ رابطه گرما با رفتار پرخاشگرانه به این نتیجه رسیده اند که گرما مستقیما بر رفتار انسان تأثیر نمی گذارد؛ بلکه تاثیرات خویش را از طریق یک سری عوامل بر شخص اعمال می کند. در واقع گرما به صورت غیر مستقیم در پرخاشگری شما نقش دارد. در ادامه بطور دقیق تری نحوۀ اثر گرمای هوا بر رفتار انسان را توضیح خواهیم داد:
تحریک عواطف منفی با تأثیر گرما بر پرخاشگری
بر اساس بعضی نظریه ها و مدل های رفتاری، متخصصان گرما را عاملی مؤثر در تحریک عواطف منفی می دانند. پس هنگامی که عواطف منفی بیشتری حس می کنید، احتمال پرخاشگری و خشونت هم بیشتر می شود.
در حقیقت گرمای هوا با افزایش سطح برانگیختگی بدن، تجربه های اذیت کننده ای مانند حس ناکامی و تحریک پذیری را بیشتر می کند. مسلما هنگامی که شما حساسیت و تحریک پذیری بالاتری( تاب تحمل کمتری) دارید، حس ناکامی و سرخوردگی می کنید، پس به احتمال زیاد توان تان برای واکنش های سالم پائین می آید.

افزایش فعالیت های خطرناک در فصل های گرم سال
معمولاً در تابستان در همه جای دنیا مردم بیشتر به دنبال اوقات فراغت و تفریح می روند. در زمان تفریح هم استفاده از موادی مانند مشروبات الکلی بیشتر می شود. با بالا رفتن میزان مصرف الکل، رفتارهای مخرب تحت‌تأثیر آن هم افزایش می یابد که پرخاشگری یکی از مهم ترین آن هاست.
تأثیر گرمای هوا بر نحوۀ ادراک حوادث
بعضی از متخصصان معتقد هستند که دمای هوا ادراک ما را از جهان اطراف تحت‌تأثیر قرار می دهد. یعنی افردی که بیش از گرما رنج می برند و در دمای بالاتری قرار دارند جهان اطراف خویش را خشن تر درک می کنند.
آنها رفتارهای دیگران را خشونت آمیزتر می بیند. مسلما هنگامی که شما حس کنید سایرین در رفتار با شما انگیزه های خشونت آمیز دارند، به احتمال زیاد شما هم در واکنش به آنها پرخاشگرانه رفتار می کنید.
گرما به تنهایی و بطور مستقیم بر رفتار و عکس العمل های غیر ارادی از جمله پرخاشگری و عصبانیت اشخاص مؤثر نیست بلکه یک سری عوامل از جمله تحریک عواطف منفی و افزایش فعالیت های پر استرس باعث می شود ضمن برانگیختگی بدن، شخص حس ناکامی، سرخوردگی و تحریک پذیری بیشتر کند.
افزایش اگاهی در زمینه تأثیر آب و هوا بر بدن، انجام تمرین هایی در زمینه مدیریت هیجان و کنترل خشم مثل روش های تنفسی، تمرکز، تمدد اعصاب، ریلکسیشن، پرهیز از رویارویی با تابش مستقیم نورخورشید و مصرف آب به مقدار کافی، در کنترل خشم و جلوگیری از رفتار پرخاشگرانه و گرما زدگی تأثیر زیادی خواهد داشت.

چطور از پیدایش رفتارهای تهاجمی ناشی از گرما جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بروز رفتارهای پرخاشگرایانه ناشی از گرما باید نسبت به جسم و ذهن خود و لحظه ای که بر ما حاکم است، هوشیار باشیم.
یکی از توصیه ها در گرما این است که باید آب زیاد نوشید. استرس، موسیقی متن زندگی انسانها است بنابراین باید آن ها را کنترل کنیم.
برای جلوگیری از تبعات منفی روحی و روانی ناشی از گرما، هنگام نشستن، عضلات بدن را شل کرده و آن ها در وضعیت استراحت قرار دهند؛ همینطور تنفس عمیق میتواند به ایجاد احساس ارامش کمک کند.
بهتر است مردم در همه موقعیت ها خصوصاً در گرما به سراغ خاطرات منفی، آزاردهنده و برانگیزاننده نروند و به آن ها نپردازند.
بررسی تأثیر وضعیت آب و هوا و دما بر خلق و خوی انسانها در زمره روانشناسی محیطی قرار می گیرد.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته