بزرگنمايي:

آریا بانو - بالاخره پس از ماه‌ها انتظار برای تعیین تعرفه واردات خودرو جزییات تعرفه برای سال 1402 اعلام شده براساس آن سود‌های بازرگانی برای واردات خودرو‌ها 5 تا 80درصد بیشتر از قبل شده است، این تغییرات از سوی دولت و در بخشنامه اصلاحات تعرفه‌ای (354) ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی به وزارت صمت و وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شده است.
به گزارش اعتماد، براساس این بخشنامه از این پس تعرفه خودرو‌های با حجم موتور کمتر از 1000 سی‌سی از 6 درصد به 16 درصد تغییر می‌کند، همچنین تعرفه خودرو با حجم موتور 1000 تا 1500 سی‌سی با افزایش 15 درصدی از 15 به 66 درصد، خودور با حجم موتور 1500 تا 2000 سی‌سی با رشد 20 درصدی از 71 درصد به 91 درصد، خودرو با حجم موتور 2000 تا 2500 سی‌سی با افزایش 40 درصدی از 91 به 131 درصد، خودرو با حجم 2500 تا 3000 سی‌سی با افزایش 65 درصدی از 96 به 161 درصد و خودرو با حجم موتور بیشتر از 3000 سی‌سی هم با افزایش 75 درصدی از 96 به 171 درصد خواهد رسید.
اما این تغییرات تعرفه‌ای از سوی کارشناسان اقتصادی با واکنش‌هایی هم همراه شده است به عنوان مثال؛ محمد طبیبیان، اقتصاددان در این باره گفته است: خبری که منتشر شده این است که تعرفه مصوب در دولت برای واردات خودرو تا 171درصد خواهد بود. به زبان ساده اگر اجازه دهند وارداتی انجام شود و سهم حق و حقوق صاحبان منافع تامین شود و ... و ... و مجوز‌های صحیح و برای ذی‌نفعان ذی‌حق صادر گردد یک اتومبیل که پشت مرز قیمتی حدود 10 هزار دلار دارد این طرف مرز به فاصله چند متری از قیمت حدود 27 هزار دلار برخور‌دار خواهد بود. آیا این خبر دقیق است؟
تمرکز روی خودرو‌های رده متوسط است
امیرحسن کاکایی، کارشناس بازار خودرو در این باره گفت: تعرفه 171 درصدی در مورد تعرفه خودرو‌های بالای 3000 سی‌سی اعلام شده که برای خودرو‌های لوکس است؛ اما تعرفه خودرو‌های زیر 1000 سی‌سی حدود 16 درصد اعلام شده است، البته تمرکز اصلی روی تعرفه‌های 66 درصدی است که عامه مردم از آن استفاده می‌کنند. کاکایی تصریح کرد: البته انتقادات صحیح است. از یک طرف مصرف بنزین در ایران بسیار بالاست و از طرف دیگر برای توسعه تکنولوژی در حوزه خودرو و هواپیما و قطار اصلا سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد. این موضوع به این معنی است که سیستم سیاست‌گذاری‌ها اشکال دارد. مواد مصرفی در ایران برعکس کشور‌های اروپایی‌ها ارزان است، اما در مورد کالا‌های سرمایه‌ای این‌گونه نیست و دولت مالیات‌های سنگینی از آن‌ها می‌گیرد.
او ادامه داد: در مقایسه‌ای که بین ایران و کره‌جنوبی درخصوص تعرفه خودرو می‌شود باید کل عوارضی را که کره‌جنوبی محاسبه می‌کند را درنظر گرفت. ضمن آنکه باید دید آیا قیمت سوخت در کره‌جنوبی هم شبیه ایران است؟ ضمن آنکه مدل حکومت‌داری در کره‌جنوبی با ایران متفاوت است. یا در کشور‌های اروپایی تعرفه کالا‌ها پایین است، اما در مورد بنزین بعضا تا 3 برابر مالیات اخذ می‌شود آن‌هم به این دلیل است که بالاخره باید کشورشان را اداره کنند.
توازنی در نظام تجاری نداریم
این کارشناس بازار خودرو ادامه داد: در کشور‌های اروپایی هم این‌گونه است که هر فردی که ثروتمندتر باشد باید مالیات بیشتری هم بپردازد. ضمن آنکه همه مردم در اروپا قادر به خرید خودرو نیستند هر چند قیمت خودرو در این کشور‌ها پایین است، اما در عوض هزینه بیمه، بنزین و عوارض آن بسیار بالاست برای همین هم مردم از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند.
او افزود: در ایران تنها خودرو گران نشده است و سایر کالا‌ها (لوازم خانگی و مواد غذایی و...) هم رشد زیادی داشته مثل برنج ایرانی که 60 درصد آن به دلیل قیمت بالای این کالا از سال قبل همچنان در انبار‌ها باقی مانده و این روز‌ها باز هم اقدام به واردات برنج کرده‌اند، نکته اصلی این است که نظام تجاری ما در ایران نامتوازن است. نرخ فولاد آزاد و قیمت‌گذاری خودرو دستوری است
کاکایی تصریح کرد: در 10 سال گذشته بار‌ها اعلام شده که نباید خام‌فروشی شود، اما واقعیت این است که فولادساز‌ها سود بیشتری از خودروسازان می‌برند چراکه قیمت فولاد آزاد است، اما قیمت خودرو دستوری تعیین می‌شود. این مساله نشان‌دهنده آن است که نظام تعرفه‌ای ما در ایران اصولا نامتوازن است و دولت در جایی که نباید یارانه می‌دهد و در بخش‌هایی هم مالیات اضافه دریافت می‌کند.
این کارشناس بازار خودرو گفت: در نهایت در ایران هم دولت به گونه‌ای عمل می‌کند که بتواند هزینه‌های خود را درآورد، اما نظام هزینه‌کرد ما هم نامتوازن است و با دولتی بزرگ، اما غیر بهره‌ور روبه‌رو هستیم که هزینه‌های زیادی هم دارد و سوال این است که چرا باید هزینه‌های دولت بالا باشد؟
دولت‌ها با مکانیسم تعرفه‌گذاری توازن ایجاد می‌کنند
کاکایی خاطرنشان کرد: تا چند وقت پیش اجازه واردات خودرو‌هایی با حجم موتور 2500 سی‌سی را نمی‌دادند، اما الان با اعلام تعرفه 171 درصدی اعلام کرده‌اند که اگر می‌خواهید بنز هم سوار شوید اشکال ندارد فقط باید هزینه آن را بپردازید و اگر مالیاتی هم از این خودرو‌های گران‌قیمت گرفته می‌شود برای این است که حقوق کارمندان و معلمان را بدهند.
او افزود: تا پیش از این واردات خودرو ممنوع شده بود، اما امروز به هر دلیلی باز واردات خودرو آزاد شده و اگر تعرفه‌ای برای آن در نظر نگیرند خودرو‌های خارجی به ایران سرازیر می‌شود، اما سوال این است که با درآمد 80 میلیارد دلاری امروز ایران، اگر 5 میلیارد دلار را در این موقعیت کمبود ارزی که کشور دارد به واردات خودرو اختصاص دهند این مساله روی زندگی مردم تاثیر نمی‌گذارد؟ زمانی که تقاضای ارز بالا رود آیا قیمت گوشت و مرغ بیشتر نمی‌شود؟ پس می‌بینیم که دولت‌ها با مکانیسم تعرفه‌گذاری توازن ایجاد می‌کنند.
او گفت: در امریکا و چین هم همین گونه است، در امریکا تا 5 سال پیش به دنبال آن بودند که میزان تعرفه‌ها را به صفر برسانند، اما الان مجددا درصدد افزایش تعرفه‌ها هستند و امریکا برای اینکه از بازار خود محافظت کند باز هم تعرفه‌ها را بالا می‌برد تا از صنایع خود در مقابل چین دفاع کند و صنایع را دشمن خودشان نمی‌دانند و تعرفه‌ها را آرام آرام بالا می‌برند.
کاکایی خاطرنشان کرد: هر چند نظام تجاری ما در ایران نیاز به یک بازنگری اساسی دارد که شامل بازنگری در مالیات، بیمه و عوارض گمرکی و غیرگمرکی هم می‌شود، ضمن آنکه یکی از مشکلات ایران عدم ارتباطات جهانی است که برای جبران این مشکل هزینه بسیار بالایی هم می‌کنیم و این هزینه بالا به دلیل ناکاآمدی سیستم‌های تجاری و سیاست‌گذاری ماست.
او با بیان اینکه نرخ‌گذاری‌های غلط ارزی محاسبات اشتباه به دنبال دارد افزود: تا چند وقت پیش قیمت دلار 30 هزار تومان بود و عوارض هم 50 درصد بود، اما مبنای محاسبه عوارض با دلار 4200 تومانی بود و با این اوصاف اگر عوارض 70 درصدی هم گرفته شود این عوارض در محاسبات 10 درصد می‌شود، امروز هم مبنای عوارض باید با دلار 28500 تومانی باشد که این چند نرخی‌ها این اشکالات را در اقتصاد کشور به وجود آورده است و باعث ناکارآمدی‌ها هم شده است.