آریا بانو - محققان سوئیسی می گویند خواب مناسب شبانه می تواند بهترین روش برای تقویت حافظه باشد. به گفته این محققان، خواب شبانه بر نحوه عملکرد مغز در روز بعد تاثیر زیادی دارد.
بر این اساس، به نظر می رسد خواب کافی شبانه با تسهیل ارتباطات عصبی- شیمیایی سلول های مغز، به تقویت حافظه و قدرت یادگیری کمک می کند.
محققان دانشگاه ژنو نتیجه تحقیقات خود را در کنفرانس فدراسیون انجمن های اروپایی علوم اعصاب ارائه کردند. آنها در این تحقیقات تاثیر خواب شبانه را بر عملکرد مغز 32 داوطلب بررسی کردند.
محققان تصاویری را به این افراد نشان می دادند یا از آنها می خواستند نقطه ای را بر صفحه نمایش دنبال کنند. به نیمی از این افراد اجازه داده می شد به میزان هشت ساعت بخوابند و نیمی دیگر از اعضا این گروه اجازه خواب نداشتند یا حداقل به مدت کوتاهی چرت می زدند.
روز بعد، محققان از افراد مورد آزمایش می خواستند نقاط به نمایش گذاشته شده را دوباره دنبال کنند یا تصاویری را که دیده بودند به یاد بیاورند. همزمان فعالیت عصبی مغز این افراد به وسیله ام آر آی بررسی می شد.
خواب را دریابیم که در آن دولت بیداری‌هاست!
به گزارش محققان، آنهایی که شب قبل به اندازه کافی خوابیده بودند، عملکرد بهتری داشتند.
دکتر سوفی شوارتز، سرپرست محققان دانشگاه ژنو در این باره گفت: «نتیجه تحقیقات ما نشان داد یک دوره خواب پس از به دست آوردن یک تجربه جدید می تواند تاثیرات یادگیری را تسهیل کند.»
او در ادامه گفت: «این بهبود ناشی از تغییر در عملکرد مناطقی از مغز است که به یادگیری مربوط است.»
در این حال، به گفته دکتر شوارتز به تحقیقات بیشتری برای ارزیابی خواب مورد نیاز برای کمک به تقویت حافظه نیاز است. او همچنین بر ضرورت پی بردن به تاثیر خواب بر عملکرد افراد و قدرت ادراک تاکید کرد.
دکتر استانلی همچنین می گوید: «خوابیدن وقت تلف کردن نیست. بلکه بخش بسیار فعالی از زندگی است و ما به آن به خاطر تقویت حافظه و قدرت یادگیری نیاز داریم.»
خواب نیمروزی، تنبلی یا نیاز طبیعی؟
گاهی در محل کار حسابی خوابتان می آید و نگرانید که ناگهان سر خود را روی میز بگذارید و به خواب روید؟ مؤسسه روز ملی خواب نیمروزی اعلام کرده است که دو مرتبه خواب در شبانه روز کاملا طبیعی است.
نوک کینگزلی سخنگوی مؤسسه آگاهی خواب نیمروزی می گوید: «بیشتر مردم در طول روز استراحتی نمی کنند و تمام روز بیدار می مانند اما آنها خود را فریب می دهند، اگر آنها خسته هستند احتمال بیشتری وجود دارد که مرتکب خطا شوند زیرا نمی توانند بروشنی فکر کنند.»
وی می افزاید: «انرژی ما دوازده ساعت پس از عمیق ترین لحظه خواب شبانه دچار افت می شود، ما خواب آلود می شویم و دمای بدنمان افت می کند، خواب نیمروزه کوتاه ما را سرحال می آورد.»خواب را دریابیم که در آن دولت بیداری‌هاست!
اما چرا ما خواب نمیروزه نداریم؟
نوک کینگرلی می گوید: «خوابیدن از نگاه بسیاری یعنی تنبلی، این در حالی است که این دو هیچ ربطی به یکدیگر ندارند، خواب یعنی پاسخ به نیازی طبیعی، اگر کمپانی ها نگاه بلندمدت تری داشتند متوجه می شدند که خواب نیمروز عملکرد کارکنان آنها را بهبود می بخشد.»
به نظر او، در تابستان که مشکل خواب آلودگی بیشتر می شود خواب نیمروزی کوتاه کمک زیادی به همه می کند.
تا پیش از انقلاب صنعتی که ساعات کار مشخصی به همراه آورد، برای مردم شمال اروپا کاملا عادی بود که بعدازظهر قدری استراحت کنند.
آن زمان مردم می خواستند برای شب نشینی و میهمانی شام سرحال باشند به همین خاطر چند ساعتی را حوالی ساعت چهار بعدازظهر می خوابیدند.
جیم هرون مدیر مرکز تحقیقات خواب در دانشگاه لابرو میگوید که این الگو انطباق بیشتری با نیاز طبیعی انسانها دارد.
وی می گوید: «ما به گونه ای طراحی شده ایم باید در طول شبانه روز دو بار بخوابیم. یک خواب طولانی در هنگام شب و یک خواب کوتاه بعد از ظهر.»
به گفته پروفسور هرون افرادی که تمایل به خواب نیمروزه دارند خوب است که حدود پانزده دقیقه در روز استراحت کنند. خواب بیش از آن مفید نخواهد بود زیرا وقتی از خواب بیدار می شوید احساس می کنید که سرتان سنگین شده است. اما او هشدار می دهد که بعضی خستگی ها ناشی از دیر رفتن به تختخواب است و ربطی به نیاز طبیعی بدن ما ندارد.
آیا به قدر کافی می خوابید؟
اما شمار قابل توجهی از مردم از تاثیرات نامطلوب کمبود استراحت بر روح و روان و جسم خود در عذاب هستند و این وضعیت تا حدی بغرنج شده است که کارشناسان این کشور از آن به عنوان یک معضل عمومی یاد می کنند.
نگاهی به آمار مراجعه کنندگان مطب های پزشکی که از احساس مدوام خستگی شاکی هستند، شاهد این مدعاست. شمار قابل توجهی از این مراجعه کنندگان، به خصوص آنهایی که شاغل هم هستند، شاکیند که همیشه احساس خستگی می کنند.
خواب عمیق و کافی برای بهداشت روح و روان و جسم ما حیاتی است؛ خواب به مغز این امکان را می دهد تا فعالیت فشرده ای که در طی روز داشته است، جبران کند. همچنین ثابت شده که کمبود خواب خطر چاقی مفرط، عارضه قلبی و افسردگی را افزایش می دهد.
 کمبود خواب همچنین بهره وری کاری را پایین می آورد و حتی انجام برخی کارها را به فعالیتی خطرناک تبدیل می کند.
اما کارشناسان متوجه شده اند که حتی اگر فرد تعداد ساعات مناسبی از روز خود را برای خوابیدن کنار بگذارد، احساس خستگی او به جای خود باقی است چون خوابش عمیق و به اصطلاح «راحت» نبوده است.

به نظر می رسد که این روزها شمار بیشتری از مردم برای «راحت و عمیق» خوابیدن به راهنمایی کارشناسان نیاز دارند:
• عضلات را سفت کنید
شاید منقبض کردن عضلات تا جایی که احساس درد کنید راه منطقی برای به خواب رفتن به نظر نرسد، اما شواهد علمی نشان داده که موثر است.
برای این کار هر گروه از عضلات بدن خود را منقبض کنید تا کم کم دردتان بگیرد. این حالت را برای بیست ثانیه حفظ کنید و بعد از بیست ثانیه عضلات را رها (شل) کنید.
منقبض و رها کردن عضلات، حس مطبوع آرامش را به همراه دارد و باید هر گونه تنش را از بدن خارج کند.
این تکنیک "پی ام آر" (Progressive Muscle Relaxation)، نام دارد و بر اساس این نظریه تنظیم شده که وقتی بدن آرامش می یابد ذهن هم آرام می شود و خوابیدن راحت تر می شود.
به کار بستن این روش شاید ساده به نظر برسد اما کارشناسان معتقدند که «پی ام آر» را باید فراگرفت. فرد پس از فراگرفتن این تکنیک باید آن را هر روز و در یک محیط مشخص تمرین کند؛ هر چه تمرین بیشتر باشد توانایی برای استفاده از آن در هر شرایط و محیطی راحت تر می شود.
• گوش کردن به ترانه های قدیمی
برای به خواب فرو رفتن باید هم ذهن و هم بدن را آرام کرد. همه ما وقتی احساس خستگی می کنیم دراز می کشیم تا بخوابیم و خستگی در کنیم اما متوجه می شویم که به رغم احساس خستگی جسمی، ذهنمان با شتاب افکار و تصاویر متعدد را وارسی می کند.
دکتر نیل استنلی، متخصص خواب در بیمارستان نوریچ انگلستان می گوید: «ذهن شما تمام ساعات کاری روز را صرف به خاطر سپردن نام مکان ها و اشخاص و تمام اطلاعات همراه آنها می کند. نشستن جلوی تلویزیون و تماشای یک برنامه تلویزیونی شاید به استراحت بدن کمک کند اما ذهن شما همچنان آرامش نیافته است چون گفت‌وگوهای شخصیت های برنامه را دنبال می کند.»
برای آرام کردن ذهن نباید نیاز باشد به چیزی فکر کنید. دکتر استنلی پیشنهاد می کند نوارهای موسیقی قدیمی خود را پیدا کنید و به آنها گوش کنید؛ گوش کردن به ترانه های جدید فایده ندارد چون به طور ناخودآگاه می خواهید اشعار آن را با دقت گوش کنید و به خاطر بسپارید.
یک راه دیگر برای آرام کردن ذهن، تکرار یک واژه بی معنی است. کلمه ای را انتخاب کنید که مفهوم خاصی ندارد و شما را به یاد موضوع خاصی نمی اندازد. آن را در لا به لای افکاری که سرازیر ذهنتان شده است به طور نامنظم تکرار کنید.
پرفسور کوین مورگان، از کلینیک تحقیقاتی خواب در دانشگاه لافبرای انگلستان، می گوید: «اگر این کلمه را به طور منظم تکرار کنید باعث می شود که این کار را به طور خودکار ادامه دهید و دوباره افکار روزانه به ذهن شما حمله ور می شود.»
• چرت زدن در اداره
خواب کوتاه مدت یا چرت زدن در رفع خستگی از بدن و ذهن بسیار موثر است. دکتر استنلی می گوید: «بیست دقیقه چرت زدن خیلی بهتر از نوشیدن قهوه شما را سرحال می آورد. اما چرت زدن در وسط کار اداره در فرهنگ ما قابل قبول نیست.»
 در حالی که این کارشناس تذکر می دهد که چرت زدن نباید جایگزین خواب شب شود، برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که فایده چرت زدن برای سلامت جسم و ذهن با خواب هفت ساعته برابر است.
دکتر سارا مدنیک، از کارشناسان آمریکایی در زمینه خواب، چرت روزانه را «یک عادت حیاتبخش» توصیف می کند و می گوید که این کار نه تنها سلامت و بهداشت جنسی را بهبود می بخشد بلکه به لاغر شدن و راندمان بهتر کاری نیز کمک می کند.
ژاپنی ها حتی برای چرت زدن در حال نشسته یک اصطلاح دارند: «اینه موری.»
در ژاپن «اینه موری» در هر کجا که هستید امری کاملا پذیرفته شده تلقی می شود. افراد می توانند در جریان یک جلسه کاری، حتی اگر این جلسه در پارلمان ژاپن باشد، چرت نشسته بزنند.
دکتر استنلی می گوید: «ژاپنی ها متوجه شده اند که شما بعد از چرت بهتر از قبل از آن کار می کنید.»
اما انجام اینه موری بدون قاعده و قانون هم نیست. در محیط های کاری ژاپن فقط کارمندان عالی رتبه و همچنین دون پایه اجازه چرت نشسته دارند و حین این نوع چرت هم فرد نباید خم بشود بلکه باید وضعیت نشسته داشته باشد و نشان بدهد هنوز در میان جمع حضور دارد و به نوعی با دنیای اطرافش هنوز در ارتباط است.
البته این قواعد جایی نوشته نشده است اما همه از آن باخبرند و آن را رعایت می کنند.
منبع:برترین ها