آریا بانو - کهن الگو چیست؟ آشنایی با آرکیتایپ‌ ها و کهن الگوهای یونگ
کهن الگو را می توانیم یک تصویر، الگو و مدلی تعریف کنیم که در همه ی انسان ها طیفی از آن وجود دارد چرا که این موارد از یک سری ناخودآگاهی های جمعی متولد می شوند و زمینه در رویاها، افسانه ها و اساطیر قدیمی دارند.
کهن الگو و یا شخصیت شناسی آرکتایپی چیست؟
همه ی ما برای اینکه بتوانیم روابط درست تر، سالم تر و زیباتری با محیط اطراف خود داشته باشیم و تصمیماتمان را در موفقیت آمیز ترین حالت ممکن اتخاذ کنیم و اصلا برای اینکه بتوانیم زندگی پرباری داشته باشیم، احتیاج داریم که قبل از هر چیزی ابتدا خودمان را بشناسیم.
این موضوع یک اصل در روانشناسی است و خوشبختانه الگوها و موارد مختلفی نیز وجود دارند که به شما در شخصیت شناسی تان کمک می کند. شخصیت شناسی آرکتایپی یا همان کهن الگو، یکی از جذاب ترین راه هایی است که انسان می تواند طی تطابق دادن صفات و ویژگی های خود با یک سری الگوهای قدیمی، به خصلت ها و ویژگی های شخصیتی خود پی ببرد. 
خوب؛ قبل از اینکه بخواهیم درباره ی کهن الگو و یا آرکتایپ، توصیفات مختلف و اصول مختلف را یاد بگیریم، بهتر است که ابتدا بدانیم که این کلمه از کجا می آید و ریشه ی معنایی خاصی دارد یا خیر!
همان طور که خدمت تان عرض کردیم، آرکتایپ را آرکی تایپ نیز می نامند. این کلمه یک کلمه ی یونانی است که معنای آن را می توانیم این گونه تفسیر کنیم که مدل یا الگویی که چیزی و یا چیزهایی را از روی آن می سازند را آرکی تایپ می نامند.
این موضوع درباره ی خودشناسی انسان نیز صدق می کند چرا که انسان برای شناخت بیشتر خود، نیاز دارد که ویژگی ها و خصلت های مختلف خود را با یک سری الگوهای از پیش تعیین شده قیاس کند و به شناخت نهایی برسد. 

چه کسی کهن الگو یا همان آرکتایپ را ارائه داده است؟
یکی از مهم ترین اشخاصی که در ارائه ی کهن الگوها نقش بسیار مهمی را ایفا می کرد، پروفسور کارل گوستاو یونگ بوده است. او روانپزشک و فیلسوف بزرگ سوئیسی و یکی از از پایه گذاران دانشِ نوین روانکاوی بود که در کنار زیگموند فروید فعالیت های زیادی در زمینه های مختلف روانشناسی انجام می داد. او را می توانیم پدر روانشناسی معرفی کنیم.
علاقه ی یونگ برای شخصیت شناسی انسان را می توانیم بیشتر در زمینه های ناخودآگاه انسان بدانیم. او معتقد بود که ناخودآگاه انسان به دو دسته ی اصلی ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی تقسیم می شوند که هر کدام از این ناخودآگاه ها نقش خاص خودشان را در شخصیت فرد ایفا می کنند و فرد با تسلط بر این شرایط، می تواند به درک عمیقی از شخصیت و خواسته ها و رفتارهای خود برسد. 
موضوعی که می تواند این عقیده ی یونگ را به کهن الگوها متصل کند، این است که یونگ معتقد بود که ناخوداگاه جمعی انسان ریشه در دوره های نخستین زندگی بشر دارد و تنها چیزی است که در حافظه ی تاریخی تمامی ما انسان ها نقش بسته و در این قسمت از ناخوداگاه تمامی انسان سهم مشترکی از این خاطرات و یا کهن الگوها داریم. 
کارل یونگ، پس از اینکه توانست در زمینه های مختلف مطالعه ی ناخوداگاه جمعی به دستاوردهای مهمی برسد، کم کم نظریه های مختلفی را درباره ی کهن الگوها مطرح نمود و اظهار داشت که کهن الگوها همان افکار غریزی و مادرزادی هستند که بر طبق الگوهای از پیش تعیین شده، از انسان ها سر می زند.
در واقع او معتقد است که تصاویر و رسوباتی وجود دارند که بر اثر تجربیات پی در پی پدران باستانی به ناخودآگاه بشر راه یافته است و این تصاویر و رسوبات همان کهن الگوها هستند. در واقع همه ی ما این رسوبات تاریخی را در ناخوداگاه جمعی مان داریم و گاهی اوقات از آن ها برای تصمیم گیری های مان در زندگی فردی و اجتماعی کمک میگیریم. 
در واقع افسانه های تاریخی که در هر فرهنگ، شرح داده می شد و تعریف می شد، دست به دست می چرخیدند و کم کم کهن الگوها را به وجود آورده اند. در واقع داستان هایی که دائما در هنر و ادبیات نقاط مختلف جهان مطرح می شدند و هنوز هم مطرح می شوند، ساختار زندگی مردم را شکل می دهند و گاهی اوقات خود فرد و یا افراد نیز از تاثیر این کهن الگوها در زندگی بشریت آگاه نیستند. 

معرفی کهن الگوهای مردانه و زنانه در سراسر دنیا
در ادامه باید خدمت تان عرض کنیم که به دنبال مطرح شدن بحث ناخودآگاه جمعی و کهن الگوها، یونگ و برخی از دانش آموزانش بر آن شدند تا به بررسی و تحلیل برخی از این کهن الگوهای زنانه و مردانه در طول تاریخ بپردازند و ما نیز به دنبال همین موضوعات به معرفی برخی از این کهن الگوها خواهیم پرداخت : 
کهن الگوهای مردانه
1. زئوس (ZEUS): او را خدای خدایان، مظهر قدرت، جاه طلبی، پیشرفت، رقابت، کنترل کننده، ریسک پذیر و اهل عمل می شناختند و در روایات قدیمی زئوس را مظهر قدرت معرفی می کنند. 
2. آپولو (APOLLO): آپولو معروف است به خدای خورشید، قانونگذار و قانونمند، منظم، برنامه ریز، هدفمند و اهل پیشرفت قدم به قدم، محافظه کار، برادر. 
3. آرس (ARES): او خدای جنگ است، ورزشکار است و پر انرژی . آرس را اهل عمل (البته اغلب عمل بی درنگ و بدون فکر و غیرمنطقی) می شناسند و او را متعصب و غیرتی، با معرفت و بامرام معرفی می کنند.
4. پوزیدون (POSEIDON): او خدای دریاهاست. پوزیدون را منشا عواطف و احساسات و غرایز می دانند، او اهل عواطف و عمیق شدن در احساسات، عشق و هیجانات تند و شدید و خشم و کینه شدید است.
5. هرمس (HERMES): او خدای سخنوری و مذاکره است. هرمس قدرت جذب بالادارد و تنوع طلب، شوخ طبع و خوش سر و زبان است. خوش سفر، دارای نوجوان ابدی، فراری از مسئولیت و محدودیت نیز از دیگر صفات هرمس خواهد بود. 

6. هادس (HADES): خدای جهان زیرین و خدای دنیای ارواح و مردگان است. او را فرمانروای ناخودآگاه، درون گرا و معناگرا و عمیق و کمی عجیب غریب در رفتار معرفی می کنند. او منزوی ولی پیچیده و بدون عواطف و احساسات و دور از اجتماع شناخته شده است.
7. هفائستوس (HEPHAESTUS): او را خدای آتش و فلزکاری معرفی می کنند. هفائستوس زحمتکش و اهل کار است و به لحاظ روان شناسی، درونگرا و گوشه گیر اما پر از خلاقیت و هنرمند، وفادار می باشد. هفائستوس را برای توصیف مردان با اعتماد به نفس پایین نیز به کار می برند. 
8. دیونوسوس (DIONYSUS): خدای مستی و شراب است. او جوانترین خدای المپ بوده و اهل خلسه چه مدل عرفانی و چه مدل اعتیاد به مواد است. دیونوسوس روح لطیفی دارد و زنان و زیبایی ها را به خوبی درک می کند. از دیگر صفات او می توانیم به مواردی همچون آواره و سرگردان، همیشه عاشق، بدون چارچوب، هم اشاره کنیم. 

کهن الگوهای زنانه:
1. آتنا (ATHENA): او یک خدای زن است. او را خدابانوی عقل و مهارت و تمدن و پیشرفت می نامند. آتنا منطقی و عقل گرا، علاقه مند به شغل و تحصیل و مدرک، اهل پیشرفت و رقابت، هدفمند، کمال گرا، محافظه کار، نماینده تفکر منطقی زنانه و دیر و مدبر است. 
2. آرتمیس (ARTEMIS): او را خدابانوی شکار، جنگاور، آسیب ناپذیر و مستقل تعریف می کنند. حفظ هویت فردی، عشق به طبیعت بکر و طرفدار حقوق زنان، از دیگر صفات آتناست.
3. آفرودیت (APHRODITE): خدابانوی عشق و زیبایی و هنر است. آفرودیت خلاق و عاشق پیشه و طبیعت دوست شناخته شده و مرکز توجه، دوستدار زیباییست. دختری اهل زیبایی که با کمترین امکانات بیشترین زیبایی را می آفریند و در لحظه زندگی می کند.
4. هستیا (HESTIA): او را زن دانا، ساکت و آرام، اهل دعا و معنویت و مدیتیشن معرفی کرده اند. هستیا شهودی و درونگرای عمیق است و ساده پوشی و ساده زیستی از ویژگی های بارز اوست.

5. هرا (HERA): خدابانوی ازدواج است. او را وفادار به همسر و عاشق شوهر کردن، زن زندگی، ملکه، شیک پوش، حسود و کینه توز و کنترل کننده همسر توصیف کرده اند.
6. دیمیتر (DEMETER): خدابانوی مادر و غلات است. ر نمونه ی مادرانی خستگی ناپذیر و تسلیم ناپذیر، فداکار است که مهربان و صمیمی و توانمند هستند. او عاشق بچه هاست و عشقش نسبت به آن ها بی قید و شرط است. 
7. پرسفون (PERSEPHONE): خدابانو و مظهر دوشیزگی، نماد دخترانگی، معصوم و انعطاف پذیر توصیف کرده اند. پرسفون تقلید کننده و دنباله رو است. دختری ساده لوح، بی خیال و بی مسئولیت و سر به هوا است که اضطراب جدایی از زندگی قبلی به یک زندگی جدید را دائم با خود حمل می کند. در عین حال او آگاه است و پذیرا!
گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته