بزرگنمايي:

آریا بانو - روزنامه جهان صنعت نوشت: خودروهای کارکرده یا همان دست دوم خارجی که احتمالا به زودی وارد و راهی بازار کشور شود، در دنیا نسبت به سال 2019 محبوبیت بیشتری پیدا کرده است، چراکه کمبود ریزتراشه‌ها و بحران زنجیره تامین خودروسازان جهانی، وضعیت تحویل خودروهای صفر کیلومتر به مشتریان را با چالش مواجه کرده و برندهای بزرگ خودروسازی اغلب دو ماهه می‌توانند به تعهد خود عمل کنند. با در نظر داشتن این معضلات وزارت صمت با تدوین آیین‌نامه‌ای بدون دریافت نظر مشورتی از فعالان این صنعت احتمالا موفق به تامین نیاز بازار نخواهد شد.
بررسی وضعیت معامله خودروهای دست دوم در دنیا نشان می‌دهد که قیمت خودروهای دست دوم در بازار رو به کاهش است. بر این اساس، آمار معاملات خرید و فروش خودروهای دست دوم طی 6ماهه نخست سال میلادی جاری حاکی از کاهش قیمت این محصولات نسبت به سال 2020 و 2021 است. آشفتگی اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا مشتریان بازار خودرو را مجبور به دریافت وام با بهره بالا جهت خرید کرده است، بنابراین اکثر خریداران به دنبال خودروهای ارزان‌قیمت هستند. براساس آمار جهانی میانگین قیمت یک خودروی کارکرده 27 هزار دلار است، البته این قیمت برای خودروهای دارای پیمایش کمتر از سه سال و شرایط تضمین خرید است. کارشناسان بازار خودرو معتقد هستند، در آمریکا قیمت خودروهای کارکرده با سن یک تا سه سال تفاوت چندانی با قیمت خودروهای صفرکیلومتر ندارد. البته وضعیت عرضه خودروهای صفرکیلومتر در این بازار نسبت به ماه‌های گذشته در حال بهبود است.
خودروهای برقی در صدر انتخاب
مشتریان خودروهای کارکرده در بازارهای اروپا و آمریکا بیشتر محصولات تمام برقی را دنبال می‌کنند، زیرا مشوق‌هایی برای استفاده از این خودروها وجود دارد. از سوی دیگر قیمت خودروهای برقی کارکرده به طور روزانه کاهش می‌یابد. بیشتر خودروهای دست دوم مجهز به موتورهای بنزینی یا گازوئیلی فاقد گارانتی هستند، اما محصولات برقی 10 سال گارانتی خدمات پس از فروش خودروسازان را با خود به یدک می‌کشند. براساس آمار منتشرشده از بازار آمریکا قیمت خودروی تسلا با حداقل کارکرد سه سال، 39 درصد کاهش نسبت به سال گذشته داشته است. در بازارهای جهانی افت قیمت خودروهای برقی کارکرده نسبت به سال گذشته 26 درصد بوده است.
چرا قیمت خودروهای بنزینی کارکرده بیشتر است؟
قیمت خودروهای کارکرده بنزینی نسبت به برقی به دلیل کمبود ریزتراشه، چالش‌های زنجیره تامین و کاهش نیروی انسانی در واحدهای قطعه‌سازی و خودروسازی دنیا، با چالش عرضه مواجه شده است. تراشه‌ها و ریزتراشه‌ها عملکرد دینامیکی، ایمنی و سرگرمی خودروها را تحت اختیار دارند؛ زمانی که کسری تراشه در خط تولید قطعه‌سازی ایجاد شود، خودروسازان با افت تیراژ به دلیل عدم‌تامین قطعه مواجه می‌شوند. تولیدکنندگان بزرگ خودرو در دنیا با در نظر داشتن این معضل، اقدام به برنامه‌ریزی براساس اولویت‌های بازار خودرو جهت عرضه محصول کردند، از همین رو کامیون‌ها، خودروهای اس یو وی و لوکس اهمیت تولیدی بیشتری نسبت به تولید سایر خودروها پیدا کرده‌اند.
بیشتر خودروسازان تولید محصولات سدان مقرون‌به‌صرفه را به دلیل کمبود تراشه متوقف کردند. این موضوع سبب شد که میانگین قیمت خودروهای صفر کیلومتر در بازارهای جهانی بیشتر از 48 هزار دلار شود. در بازارهای جهانی عرضه خودروهای صفر کیلومتر در مدت دو تا سه ماه به عنوان یک امر عادی تلقی می‌شود، چراکه همچنان گزارش‌هایی درخصوص اختلال تامین کیسه هوا، صندلی برقی، نمایشگر کلاستر و عایق کاپوت در زنجیره تامین جهانی گزارش می‌شود.
براساس آمار مراکز تحلیل آمریکا قیمت خودروهای دست دوم با شرایط مذکور نسبت به مدت مشابه سال قبل 6/5 درصد کاهش یافته است. با این حال یک موسسه تحلیلگر صنعت خودرو با بررسی بازار محصولات دست دوم طی چهار سال اخیر گزارشی درخصوص میزان اعتماد مشتریان به محصولات انتخابی خود را منتشر کرده است. خودروهای اس‌یو‌وی با کارکرد حداکثر 5 سال رتبه نخست رضایتمندی، خودروهای هیبریدی با کارکرد حداکثر 5 سال رتبه دوم رضایتمندی و خودروهای سدان با کارکرد حداکثر 5 سال رتبه سوم رضایتمندی مشتریان را به خود اختصاص داده است. در بهار سال 2022 موسسه کاستومر ریپورتس گزارشی درخصوص تلاش مشتریان برای خرید خودروهای دست دوم سالم را منتشر کرد. براساس این گزارش اکثر خریداران خودرو در آمریکا تمایل به تهیه محصول دست دوم به جای صفر کیلومتر دارند. از همین رو آمار خرید و فروش خودروهای دست دوم از سال 2019 تا 2022 به صورت تصاعدی افزایش یافته است.
نکته قابل‌توجه اینجاست که خرید خودروهای کارکرده در تعداد محدود نسبت به معامله این محصولات در تیراژ انبوه، ارزان‌تر است. گفتنی است که تقاضا برای خرید خودروهای لوکس دست دوم در بازارهای اروپایی نسبت به آمریکا افزایش بیشتری پیدا کرده است، چراکه اغلب تولیدکنندگان خودروهای لوکس قیمت محصولات خود را نسبت به سال گذشته گران‌تر کردند.
مشتریان خودروهای کارکرده در بازارهای جهانی معمولا به سراغ نمایندگی خودروسازان یا شرکت‌های مطمئن برای خرید می‌روند، اغلب این خریداران نسبت به محصول انتخابی خود بدبین هستند، چراکه صحه‌گذاری برای رعایت استانداردها، پیمایش خودرو و سلامت فنی کار بسیار سختی است. بنابراین مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف برای تعریف پیش‌شرط‌های فنی و ایمنی پیش از خرید به مراکز مذکور هستند.
سه نکته صحه‌گذاری، قیمت و انتخاب بازار برای واردات خودرو تاثیر بسزایی در کاهش قیمت خودروهای موجود در کشور دارد.
چالش در واردات خودروهای کارکرده به کشور
چندی پیش گزارشی درخصوص آمار خرید و فروش خودروهای دست دوم در دنیا منتشر شد و اکنون با جدیت وزارت صمت برای واردات خودرو مزید اطلاع متولیان امر باید گفت که سه نکته صحه‌گذاری، قیمت و انتخاب بازار برای واردات خودرو تاثیر بسزایی در کاهش قیمت خودروهای موجود در کشور دارد. بنابراین با تدوین تعرفه منطقی و معقول می‌توان مشتریان خودرو در کشور را به سمت محصولات الکتریکی یا هیبریدی سوق داد. متاسفانه در آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده توجه چندانی به این موضوع نشده است، این در حالی است که قیمت خودروهای کارکرده الکتریکی نسبت به بنزینی با حداکثر پنج سال پیمایش، کمتر است. به نظر می‌رسد وزارت صمت تحت سکان‌داری عباس علی‌آبادی به زودی با بحران واردات خودروهای کارکرده «سالم» به کشور مواجه خواهد شد.