بزرگنمايي:

آریا بانو - گاهی گیج می‌شوید؛ درست چند ثانیه بعد از لحظه‌ای که مثل یک فرشته کوچک رفتار می‌کند و شما را به وجد می‌آورد، به یک هیولا تبدیل می‌شود و کلافه‌تان می‌کند. اما نیمه پر لیوان را ببینید.
از نظر روانشناسان همین آزارهای کودکانه می‌تواند نشانه وارد شدن کوچولوی شما به مرحله دیگری از رشد باشد؛ رشدی که تنها با نظارت درست شما و رفتارهای هدایت کننده‌تان می‌تواند کامل شود و شخصیت فرزندتان را روی پایه‌هایی امن و سالم بنا کند. حیدر حسینی، روانشناس کودک در مورد سه بحرانی که اغلب والدین با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند می‌گوید و راه‌های خروج از بحران را به شما نشان می‌دهد.
دروغ می‌گوید؟
تلفن همراهت رو من نشکستم. یه هیولای خطرناک به من حمله کرد و می‌خواست با پرت کردن تلفن به سمتم منو به یخ تبدیل کنه. تلفن رو پرت کرد و وقتی شکست طلسمش باطل شد و غیب شد.
فرزند شما توانایی استدلال کردن را کسب کرده است. دروغگویی‌ها از 2 یا 3 سالگی شروع می‌شود و بعضی بچه‌ها از 4 تا 5 سالگی آن را آغاز می‌کنند، از نظر محققان این دروغ‌ها می‌تواند نشانه توانایی تخیل بالای فرزندتان هستند.
اما دروغگویی لزوما معنای مثبتی ندارد و نمی‌تواند مایه خوشحالی شما باشد اما واقعیت این است که دروغگویی کودک لزوما به معنی دروغگویی نیست و تنها بازتابی از دنیای درونی کودک است. در دنیای کودکان واقعیت روانی بسیار بااهمیت‌تر از واقعیت بیرونی است. ترس در کودکان می‌تواند جرقه‌های دروغگویی را شعله‌ور کند. این ترس از رفتار خود شما ریشه می‌گیرد و در کودک ایجاد می‌شود، مثلا اگر با لحن تند به او بگویید تو روی دیوار نقاشی کشیدی؟ فرزندتان یا پرسش شما را بی‌پاسخ می‌گذارد یا در جواب شما دروغ می‌گوید.
در این مرحله دروغگویی معنی خودمحوری کودک است؛ یعنی مسئله تنها از همین زاویه‌ای که من می‌بینم وجود دارد و از آنجا که واقعیت همین جواب من است، پس والدینم هم موضوع را به همین شکلی که می‌گویم خواهند دید. پس معنی دروغگویی در کودک با این نگاه با معنی آن در بزرگسال که به معنی فریب دادن است تفاوت دارد و در واقع یک مکانیسم دفاعی است که کودک هم آن را باور می‌کند.
با او چه کنم؟
آرام باشید؛ وقتی مچ فرشته دروغگوی‌تان را گرفتید، سن و سال او را فراموش نکنید. برای رسیدن به بهترین نتیجه باید فکر تنبیه کردن را از ذهن‌تان بیرون کنید و پیش از آنکه در مورد اینکه چرا صادق بودن بهتر است سخنرانی کنید، حرف‌های کودک‌تان را بشنوید. برای تاثیر گذاشتن بر او اول باید به دنیایش وارد شوید. دنیای هر فرد معانی و شکل‌های خود را دارد و وقتی پای تفاوت‌های بزرگسالی و کودکی به میان می‌آید به تلاش بیشتری برای وارد شدن به این دنیا و درک مختصاتش نیاز دارید.
در کودکان بزرگ‌تر شما می‌توانید به فرزندتان نشان دهید که حرفش را باور نکرده‌اید و منتظر شنیدن حقیقت هستید اما قطعا با کودک سه‌ساله‌تان نمی‌توانید چنین برخوردی داشته باشید و با یک جمله صریح ساختمان رویاهایش را به هم بریزید. برای بچه‌های کوچک‌تر باید به خواسته و نیاز آنها نزدیک شوید و به جای فراهم کردن مقدمات تنبیه، فرصت جبران را به آنها بدهید. برای مثال می‌توانید به فرزندتان با صراحت بگویید «رفتار تو اشتباه بود؛ حالا برای جبران کردنش چه تصمیمی ‌داری و می‌خواهی چه کاری را انجام دهی؟»
چغلی می‌کند؟
«مامان! علی ظرف را شکست!»، «مامان! بابا تمام دسر را خورد!»، «مامان! مریم رایانه را بدون اجازه روشن کرد!»
فرزند شما همیشه در حال رساندن اخبار دیگران به شماست؟ کودکی که در سنین 3 تا 4 سالگی غر زدن و چغلی کردن را شروع می‌کند، با این رفتار آزاردهنده به شما می‌گوید که قواعد را خوب می‌داند و قوانین خانه را به عنوان یک باید مطلق تلقی می‌کند اما این سکه روی دیگری هم دارد. فرزندتان به مرحله حسادت با رقیبانش در خانه وارد شده و می‌خواهد برای بهتر به نظر رسیدن، نظر شما به عنوان یک مرجع قدرت را جلب کند.
با او چه کنم؟
رام کردن بچه خبرچین کار ساده‌ای نیست. به او بفهمانید از اینکه قانون‌ها و درست و غلط‌ها را می‌شناسد، خوشحالید اما زیاد با ذره‌بین انداختن روی رفتارهای دیگران میانه‌ای ندارید. البته در این مرحله توضیحات شما چندان برای کودک قابل درک نخواهد بود و چاره‌ای جز انتظار تا رسیدن او به رشد اخلاقی و شناختی ندارید. فرزند شما در مراحل بعدی رشد از خودمحوری و خشکی اندیشه فاصله می‌گیرد اما تا آن زمان می‌توانید به جای توضیح مستقیم، از داستان‌گویی برای نشان دادن رفتار درست کمک بگیرید. چغلی مثل دروغگویی در همه کودکان شایع نیست و میزان به کارگیری آن توسط کودک به فضای رقابتی و برخوردی که شما و همسرتان به عنوان مراجع قدرت با او و دیگر اعضای خانواده دارید، بستگی دارد.
اگر او به‌خاطر محرومیتی که بچه‌های دیگر برایش ایجاد کرده‌اند چغلی را شروع کرده، به جای اینکه خودتان مستقیما وارد عمل شوید، از او بخواهید به شیوه خودش مشکل را حل کند. (به جای غر زدن و گفتن علی توپ مرا گرفت سراغ علی برود و بگوید توپم را پس بده من در حال بازی با آن بودم!) اما اگر به‌خاطر حسادت یا تخریب دیگران به شما گزارش کارشان را ارائه می‌دهد، بهترین اقدام اهمیت ندادن به حرف‌هایی است که جنبه چغلی دارد. شما می‌توانید بعد از گذشت یک روز با او صحبت کنید و به او برای حل شدن مسئله‌اش با دیگران کمک کنید تا راه خبرچینی بسته شود.
رئیس‌بازی درمی‌آورد؟
مهم نیست که نوبت من تمام شده. من می‌خواهم باز هم مامان باشم. زورگویی و تمامیت‌خواهی 2 موضوع و رفتار متفاوت است. تمامیت‌خواهی بخشی از خودشیفتگی طبیعی کودک است و عجیب نیست اگر فرزند شما گاهی با تمامیت‌طلبی‌اش همسالانش را برنجاند. اما زورگویی فرزندتان را نمی‌توانید به معنای آماده‌شدنش برای ریاست و توانایی مدیریتی‌اش تفسیر کنید. بچه‌های زورگو در به اشتراک گذاشتن ناتوانند و به همین دلیل در بازی‌های مشارکتی اغلب ناکام می‌مانند. اگر فرزند شما تمامیت‌طلب است، احتمالا در آینده برای رسیدن به حقوقش مشکلی نخواهد داشت.
احتمالا با پخته‌تر شدن فرزندتان می‌توانید از او بخواهید رفتارهایش را تعدیل کند، اما مراقب باشید کودک‌تان این رفتارها را به شکلی اغراق‌آمیز نمایش ندهد چراکه می‌تواند در همبازی‌هایش احساسی منفی ایجاد کند و آرام‌آرام از طرف آنها طرد شود. اما در دنیای روابط بین‌فردی، همیشه یک قانون صادق نیست. گفتیم که بچه‌های زورگو توسط همسالان‌شان طرد می‌شوند اما اگر افراد سلطه‌پذیری در میان دوستان فرزندتان باشند که بی‌چون و چرا باید‌هایش را اجرا کنند، نه‌تنها خدشه‌ای به رابطه آنها وارد نخواهد شد، بلکه این احساس در کودک شما بیشتر از قبل تقویت خواهد شد.
با او چه کنم؟
وقتی فرزندتان در حال زورگویی است، اجازه دهید بچه‌هایی که با او طرف هستند خودشان مشکل را حل کنند اما اگر کار بالا گرفت و کسی از پس او برنیامد، بد نیست خودتان برای ختم کردن ماجرا وارد عمل شوید. در اولین قدم به جای پرداختن به رفتار بچه، از دلیل کار و فضای ذهنی‌اش باخبر شوید و در این مورد حرف‌هایش را بشنوید. اگر تصور می‌کنید فرزند شما با نصیحت کردن برای همیشه این رفتار را کنار می‌گذارد، اشتباه می‌کنید. این حالت بیشتر یک منش شخصیتی است که ربطی به سن کودک‌تان ندارد و می‌تواند در بزرگسالی هم ادامه داشته باشد.
تصور نکنید مشاهده او از رفتار دیگران در این مورد بی‌اثر بوده است. احتمالا الگویی از این رفتار در میان اطرافیان او هست و همین موضوع این ویژگی را در او تقویت می‌کند. باید پذیرفت این رفتار هم مثل رفتارهای دیگر توسط رفتار بزرگسالان با دیگران به کودک یاد داده می‌شود و واکنش دیگران در تقویت یا کمرنگ‌تر شدن آن موثر است.
منبع:مجله سیب سبز
برترین ها