بزرگنمايي:

آریا بانو - روزی که می خواستید تشکیل خانواده بدهید را به یاد دارید؟ دوست داشتید بلند فریاد بزنید که من می خواهم همسرم را خوشبخت کنم... من می خواهم بهترین پدر و یا مادر دنیا بشوم... من می خواهم که خوشبخت ترین خانواده دنیا باشیم و ...
روزگار گذشت و فرزندانی از شما و همسرتان متولد شدند که می خواستید خوشبخت و خوشحالشان کنید، آیا هستند؟ به مقصر کاری ندارم، همسرتان، مادرش، روزگار، وضعیت اقتصادی و ... یادتان باشد که این آفتاب بر سر همه می تابد و این ماییم که می توانیم از روشنی اش بهره بگیریم و یا خود را در تاریکی فرو ببریم.
شاید خواندن این مقاله علمی، راه شما را عوض کند، این حرف های کارشناسان است، همان چیزی که به دو دو تا چهار تا معروف است.
خانواده چیست؟
خانواده عبارت است از مجموعه ای از افراد که براساس نقش ها، قواعد، ارتباطات، مراودات و تعاملات برای ایفای وظایف خود تشکیل شده است. خانواده چیزی بیشتر از مجموعه افرادی است که با هم در یک فضای فیزیکی و روانشناختی خاصی به سر می برند. خانواده یک نظام اجتماعی طبیعی است. نظامی که یک دسته قواعد، نقش ها، یک ساختار قدرت، اشکال مراوده و ارتباط و روش های گفتگو و حل مساله را که انجام موثر وظایف گوناگون را ممکن می سازد، ایجاد می کند. در چنین نظامی افراد توسط پیوندهای نیرومند، پایدار، متقابل و وفاداری با همدیگر مرتبط می شوند.
بنابراین خانواده عبارت است از اشتراک زندگی زن و مرد که با پیوند ازدواج رسمیت می یابد و به عنوان یک نهاد اجتماعی و برگرفته از نظام فوق، وظایف زیر را بر عهده دارد:
1- تولید نسل و رفع نیازهای جنسی
2- تعیین هویت اجتماعی فرزندان و اجتماعی کردن آن ها
3- حفظ و استحکام تعادل شخصیت بزرگسالان.
اما از نظر انسجام و سلامت، خانواده ها دو گونه اند:
الف- خانواده های گسیخته
منظور خانواده هایی هستند که بر اثر عواملی همچون فوت، طلاق، خیانت، اعتیاد، بی مسئولیتی، زندان، متواری بودن، از کار افتادگی، جنون و... یکی از زوجین از خانواده، غیبت موقت یا دائم داشته باشد و یا به دلایلی اثربخشی خود را از نظر هدایت و نظارت و اجرای نقش های ضروری از دست داده باشد.
عمدتاً خانواده ها در این شکل، به تک والدی، چه مرد یا زن، بی سرپرست و فاقد سرپرست موثر، علیرغم حضور فیزیکی آنان مثل اعتیاد والدین و جنون و... یافت می شود.غیبت یک یا هر دوی زوجین باعث می شود فرزندان نتوانند چه مستقیم و یا غیرمستقیم، الگوداری مناسب را انجام داده و لذا در برخورد با مسایل، نحوه مقابله با آن موضوع را ندانسته و به دلیل نبود سیستم نظارت و کنترل مناسب، زمینه های آسیب پذیری بیشتری را خواهند داشت.
براساس تئوری یادگیری اجتماعی، از آنجایی که هر امر مطلوب و غیرمطلوب، آموختنی است، لذا نبود افرادی به عنوان الگوی رفتاری باعث می شود، خیلی از مسائل رفتاری، اعتقادی، ارزشی و فرهنگی به خوبی آموخته نشوند و سیستم خانواده از نظر ساختاری نیز، سازمان مناسبی نداشته باشد و در عرصه زندگی و چرخه آن، چالش های فراوانی داشته و درصد احتمال تبعات ناشی از عدم مواجهه صحیح با چالش ها افزایش یابد به همین منظور، معمولاً آسیب پذیری در خانواده های گسیخته، بسیار بیشتر از خانواده های غیر گسیخته است.
نکته دیگر اینکه معمولاً در خانواده های تک والدین، والد حاضر ضمن ایفای نقش خود، مجبور است نقش والد غایب را نیز بازی کند که این امر، ضمن کمرنگ کردن نقش اصلی خود، ایفای مطلوبی را در پی ندارد و فرزندان را دچار ابهام در نقش های زندگی در آینده می کند، چرا که تشخیص تفکیک و نقش های زنانه و مردانه و همچنین نقش های لازم در سیستم زناشویی و رابطه پدر یا مادر با کودک را به دلیل خلاً موجود دچار ابهام می سازد و لذا آموزش صحیحی اتفاق نمی افتد.
 همچنین در خانواده های با سرپرست غیرموثر مثل اعتیاد و زندانی... وجود رفتارهای غلط اجتماعی و فردی والدین و حاکمیت سیستم ارزشی، فرهنگی و هنجارهای آن ها، باعث ایجاد الگوهای رفتاری غلط فرزندان می گردد و بر همین اساس وجود اعتیاد نزد فرزندان پدر معتاد یا مادر معتاد بیشتر از فرزندانی است که والدین آنها کشیدن سیگار را تجربه نکرده اند.
ب- خانواده های سالم یا منسجم
 منظور خانواده هایی است که زوجین یا پدر و مادر در عرصه زندگی اجتماعی حاضر و ضمن حضور فیزیکی، موثر نیز می باشند معمولاً پدر و مادر در این سیستم هر کدام نقش خود را به خوبی ایفاء کرده و با ایجاد سیستم کنترل و نظارت و هدایت و ایجاد تمهیدات لازم رفتاری و آموزشی، به ایجاد الگوی مناسب جهت تربیت فرزندان اهتمام می نمایند.
در این شکل از خانواده مشکلاتی که در بحث خانواده گسیخته، مطرح گردید، جایی ندارد و یک نوع تعادل و سلامت مشاهده می شود، این نوع خانواده می تواند زمینه ای برای خانواده های متعادل یا خوشبخت باشد.
همیشه یادمان باشد که از درخت سیب، باید توقع سیب داشت ، نه هلو...
منبع: خانواده بالنده/تبیان