بزرگنمايي:

آریا بانو -
ورزش با هورمون‌های ما چه می‌کند؟
٢١٣
٠
خراسان / در گذشته هرگونه فعالیت فیزیکی در ذهن آحاد مردم، ورزش تلقی می شد اما امروزه همه می دانند که برای سلامت بیشتر باید ورزش کنند و این سلامتی در گرو ترشح غدد یا هورمون های بدن است ، غددی که مسئولیت اصلی عکس‌العمل‌های فیزیولوژیکی بدن مانند متابولیسم انرژی، فرایند تولید مثل، سنتز و تخریب پروتئین عضلات ، کنترل خلق و خوی،ساخت عضلات جدید وچربی سوزی را برعهده دارند و به عبارتی غدد داخلی ورزشکاران دیرتر پیرمی شود بنابراین شناخت هورمون‌های دخیل در فعالیت‌های ورزشی وعملکرد و آثار آن ها مهم است.
هورمون‌ها به سه دسته طبقه بندی می شوند :

استروئیدها، پپتیدها و آمین‌ها ، همچنین هورمون‌ها ‌می‌توانند آنابولیک باشند به این معنی که برای ساخت بافت‌های جدید فعالیت می‌کنند یا کاتابولیک باشند به این معنی که در تخریب و از بین رفتن بافت‌ها دخیل هستند.
توجه به این نکته ضروری است که ترشح هورمون ها به همین چند هورمون خلاصه نمی شود و بسیار گسترده است.
انسولین
در شروع تمرین اگر قند موجود در خون بالا باشد، برای افزایش ذخیره و جذب گلوکز، توسط پانکراس انسولین ترشح می شود. با توجه به کاهش قند خون از طریق جذب دربافت عضلات و چربی ، ترشح انسولین هم کاهش می یابد . نکته جالب درباره انسولین این است که این هورمون باعث ذخیره چربی در بافت چربی می شود . پس اگر هدف شما کاهش وزن است، سعی کنید قبل از تمرین، موادی با شاخص گلایسمی بالا مصرف نکنید .
گلوکاگون
با کاهش قند خون، گلوکاگون از پانکراس ترشح و موجب آزادسازی اسیدهای چرب آزاد (FFA) از بافت چربی و افزایش سطح گلوکز خون می‌شود، با این کار انرژی مورد نیاز فعالیت های طولانی مدت تامین می شود. زمانی که مقدار گلیکوژن عضلات کاهش یابد، گلوکاگون گلیکوژن اضافه ذخیره شده در کبد را آزاد می‌کند.
کورتیزول
با طولانی تر شدن فعالیت ورزشی و ایجاد تنش و استرس در عضلات،کورتیزول که یک هورمون کاتابولیک است توسط غده آدرنال فوق کلیه ترشح می‌شود. این هورمون از طریق تسهیل تخریب تری‌گلیسرید و پروتئین بدن برای تولید گلوکز در فعالیت های استقامتی و طولانی، انرژی مورد نیاز بدن راتامین می کند. توجه داشته باشید که نداشتن ریکاوری مناسب بعد از تمرین قبلی باعث ترشح کورتیزول می شود ، هرچند ترشح این هورمون برای کاهش حجم چربی بدن مفید است اما ترشح بیش از حد آن باعث از بین رفتن پروتئین عضلات برای تأمین سوخت بدن می‌شود که این اتفاق حجم عضلات شما را کاهش می دهد.
آدرنالین
فقط کافی است کمی شدت تمرین را زیاد کنید. با تحریک اعصاب سمپاتیک از غدد فوق کلیوی، آدرنالین شروع به ترشح می کند. با ترشح این هورمون فعالیت قلب و فشار خون زیادتر می شود و خون رسانی افزایش می یابد.
به طور خاص تولید آدرنالین در اثر ورزش می‌تواند باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن به ویژه در درمان تومورهای سرطانی ریه، کبد یا پوست شود.
تستوسترون
تستوسترون یک هورمون استروئیدی و آنابولیک است که توسط سلول‌های لیدینگ بیضه‌ها در مردان و تخمدان در خانم‌ها و مقدار کمی توسط غده آدرنال فوق کلیه در هر دو جنس مذکر و مؤنث تولید می‌شود.این هورمون مسئول سنتز مجدد و بازسازی پروتئین عضلات آسیب دیده به دلیل ورزش است. همچنین نقش مهمی در رشد عضلات اسکلتی دارد.
هورمون رشد
این هورمون در تمرینات اینتروال (نوعی از تمرینات فیزیکی بر اساس تغییر شدت تمرین است. در این سبک تمرین، شما شدت تمرین خود را از کم به زیاد و از زیاد به کم، به صورت متناوب تغییر می‌دهید) ترشح بیشتری دارد. یکی از مهم ترین هورمون ها در بدن است که از متابولیسم چربی ها گرفته تا افزایش مواد معدنی و تقویت سیستم ایمنی بدن دست این هورمون است .هورمون رشد با نام علمی سوماتوتروپین توسط غده هیپوفیز قدامی ترشح می شود و رشد سلولی را تحریک می‌کند. بیشترین سطح ترشح هورمون رشد در سن بلوغ و هنگام خواب است .
اندروفین
هورمون ها باعث کنترل خلق و خوی می شوند ، یکی از آن ها هورمون اندروفین است که با ورزش می توانید میزان ترشح آن را بالا ببرید. این هورمون مربوط به بافت عصبی است و برای پاسخ به درد و تنش ترشح می شود و به محض ورود به اعصاب انتقال دهنده درد، به مغز متصل می شود و از آن جا به گیرنده های تسکین درد در نورون می رود . با اتصال اندروفین به این گیرنده ها ، مولکول های پیام رسان عصبی ، نمی توانند پیام درد را به مغز ارسال کنند، به همین دلیل این هورمون را بی‌حس کننده و تخفیف دهنده درد می‌دانند ،همین اثر اندروفین به بدن باعث حس خوشحالی و نشاط در فرد می‌شود.هورمون‌هایی که ذکر شد به طور مستقیم در فعالیت های ورزشی تحت تأثیر قرار می‌گیرند و نقش اساسی در سلامت بدن دارند در حالی که هزاران هورمون ناشناخته دیگر هم مسئول عملکردهای فیزیولوژیکی بدن هستند .
امروز بشریت به دلیل صنعتی شدن زندگی ها، درگیر بیماری های مختلفی شده است و هر یک از هورمون های بدن نقش موثری در سلامت و بهبود بیماری های مختلف دارند .
هورمون‌ها مسئول تنظیم فعالیت بدن ما هستند پس اگر بدن را به حال خودش بگذاریم، سلول های بدن پیر می شوند و ترشح هورمون ها به طور صحیح اتفاق نمی افتد
نویسنده: مصطفی عاشوری/ فیزیولوژیست ورزشی