بزرگنمايي:

‌علي بهادري متخصص طب سنتي در با بيان اينکه درمانگران طب سنتي براي نوشيدن شير هنگام وعده‌هاي غذايي به قواعد و ضوابط خاصي معتقدند و مصرف شير را مفيد نمي‌دانند، افزود: آنها بر اين باورند حتما بايد ميان خوردن غذا، نوشيدني يا خوراکي ترش و شير فاصله وجود داشته باشد. مثلا اگر فردي در وعده صبحانه، آب پرتقال ميل کرده باشد، نبايد بلافاصله شير بنوشد، زيرا اين شير خاصيت خود را از دست مي‌دهد و با ترکيب شدن با پرتقال در معده موجب توليد خلط فاسد مي‌شود. وي اضافه کرد: بهتر است بعد از خوردن پرتقال يا آب پرتقال، نيم ساعت صبر کنيد و بعد شير بنوشيد و اگر ابتدا شير نوشيده‌ايد بايد يک ساعت صبر کنيد تا شير به طور کامل هضم شود و بعد آب پرتقال وارد دستگاه گوارش شود تا بدن از مضرات ترکيب اين دو ماده در امان بماند. بهادري با اشاره به اينکه لبنيات که شير يکي از مهم‌ترين موارد آن است تاثير قابل ملاحظه‌اي بر تحريک و کشش عضلات، استخوان‌سازي، افزايش استحکام و مقاومت دندان‌ها دارد، افزود: شيري که امروزه در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌هاي مواد غذايي در اختيار مردم قرار مي‌گيرد، شير حيواني است که از سه بخش آب، پنير و چربي تهيه مي‌شود که ميزان هر يک از اين مواد در شير متغير است، اگر ميزان هر يک از مواد آب، پنير يا چربي در شير بيشتر باشد، به ترتيب طبع شير دچار «سردي و تري»، «گرمي و خشکي» و «سردي و خشکي» مي‌شود و خواص درماني و غذايي ويژه‌اي پيدا مي‌کند و هر کدام براي درمان يا تسکين يک بيماري مفيدند. وي افزود: يکي از مهم‌ترين نکاتي که شايد کمتر پزشک و متخصص تغذيه‌اي به آن توجه کند، اين است که شير مجموعه‌اي از چند غذاست و توسط يک موجود زنده توليد مي‌شود، بنابراين نوع زندگي، کيفيت زندگي، کيفيت مواد غذايي حيوان و شرايط زندگي و استرس‌هاي محيطي مي‌تواند تاثير زيادي بر کيفيت شير دام داشته باشد. بنابراين اينها مواردي است که ما در مورد آنها اطمينان چنداني نداريم و نمي‌دانيم که کدام‌يک از آنها، چگونه و در چه شرايطي شير را توليد کرده و به دست شما رسانده‌اند. درنتيجه از آنجا که نظارت دقيقي بر نوع غذا، داروها و شيوه زندگي‌ دام‌ها در کشور وجود ندارد، به راحتي نمي‌توان نسبت به خواص دارويي و تغذيه‌اي آنها مطمئن بود. بهادري با اشاره به اينکه شير چه حيواني براي مصرف مناسب‌تر است، گفت: از نظر اين که شير چه حيواني براي انسان مناسب‌تر است، بايد گفت شير حيواني که مدت حاملگي آن نزديک به مدت زمان بارداري انسان باشد، از نظر تغذيه مناسب‌تر است. بهترين شير، شير گاو جوان، چاق و سالم است که در مراتع چريده باشد و آن شير، طعم و بوي نامطبوع نداشته باشد. وي اضافه کرد:شير گاو که مدت بارداري آن همچون انسان 9 ماه است، براي تغذيه بخصوص اطفال مناسب‌تر بوده، در درجه بعد شير بز و سپس شير گوسفند مفيد است. اين متخصص مي‌افزايد، شير گاو براي شکل‌گيري و استحکام استخوان‌ها بهبود علائم پيش از قاعدگي، داشتن ناخن و دندان و موي سالم‌تر، کنترل ديابت نوع دو و پيشگيري از سرطان پستان و روده بزرگ بسيار مفيد است و از نظر طب سنتي در افراد گرم مزاج، اشتهاآور و چاق‌کننده است و سبب لينت مزاج و رفع يبوست مي‌شود. وي به اشخاصي اشاره کرد که نبايد از شير استفاده کنند، زيرا شير مي تواند در برخي افراد سبب تشديد ناراحتي ‌شود و گفت: بيماران با مشکلات طحال، مبتلايان التهاب کبد، مبتلايان صرع، کساني که تپش قلب و معده ضعيف دارند و افراد دچار بيماري‌هاي ناشي از سوء مزاج بلغمي از جمله دردهاي مفصلي، سردرد و ضعف اعصاب، نبايد در مصرف شير زياده‌روي کنند. بهادري اضافه کرد: از نگاه طب سنتي تنها افرادي که ميزان اخلاط بدن‌شان متعادل است، مي‌توانند به راحتي شير مصرف کنند و افرادي که در بدن‌شان بويژه در معده آنها خلط غالب وجود دارد بايد با دستوري خاص و به ميزان اندک با مشاوره متخصص طب سنتي براي خوردن شير اقدام کنند. اين متخصص طب سنتي خاطرنشان کرد: اگر فردي در معده‌اش خلط بلغم زياد باشد، يعني با علائمي همچون پر آب شدن دهان، سفيدي صورت و ديرهضمي غذا رو به رو باشد، با زياد خوردن شير موجب افزايش خلط غالب يعني بلغم مي‌شود و دراين حالت عوارض ناشي از افزايش اين خلط را تجربه مي‌کند. اين شرايط براي افرادي که خلط غالب بدن آنها صفرا و دم باشد نيز اتفاق مي‌افتد و مشکلاتي را براي آنها به وجود مي‌آورد. بنابراين مصرف شير بايد با مشاوره متخصص طب سنتي انجام شود و افرادي که دچار خلط غالب هستند با پاکسازي و متعادل سازي خلط‌ها نسبت به مصرف شير اقدام کنند. بهادري، مصرف همزمان شير با گوشت، تخم مرغ، ماهي، ميوه (به صورت شيرموز) و خوراکي‌هاي ترش و شور را زيان‌آور دانست و گفت: ضمن اين که مصرف غذا بلافاصله پس از نوشيدن شير و خوابيدن به دنبال آن نيز توصيه نمي‌شود. وي افزود: برخي مردم در وعده صبحانه شير را با تخم‌مرغ ميل مي‌کنند يا در برخي وعده‌هاي غذايي استيک گوشت را با شير ميل مي‌کنند، در حالي که نمي‌دانند ترکيب اين دو غذا در کنار هم موجب سنگيني معده و انسداد اندام‌هاي گوارشي مي‌شود و به دنبال اين مسئله فرد دچار يبوست مي‌شود. بهادري اظهار کرد: حالا اگر اين فرد، زني باردار باشد و شير را با گوشت (فرقي نمي‌کند گوشت قرمز يا گوشت سفيد) ميل کند اين يبوست و دل‌پيچه را به نوزادش هم منتقل مي‌کند. بنابراين توصيه شده در صورتي که فرد شير مي‌نوشد حتما يک ساعت بعد از آن سراغ غذاهايي که از گوشت و تخم‌مرغ تهيه شده، برود و در صورتي که گوشت يا تخم‌مرغ ميل کرده به مدت سه ساعت صبر کند تا اين غذا هضم شود و پس از آن شير بنوشد تا بتواند از خواص درماني آن بهره‌مند شود. وي با بيان اينکه از ديدگاه طب سنتي بهترين ماست، ماستي است که از شير تازه گاو تهيه شده باشد، افزود:طبيعت ماست، سرد و ‌تر است و هر چه ترش‌تر و رقيق‌تر باشد، ‌سردي و تري آن زيادتر مي‌شود. مصلح ماست، مرباي زنجبيل، زنيان، نعناع، آويشن، سير، کاکوتي، زيتون، سياه دانه و پونه است. اين متخصص طب سنتي خاطرنشان کرد: براي رفع سردي ماست به آن فلفل اضافه نکنيد، زيرا ترکيب حاصل از آن براي بدن مضر است؛ چون ماست سبب افزايش رطوبت بدن مي‌شود. بهادري ضمن اشاره به اين که ماست دير هضم است و مصرف زياد آن براي سرد مزاجان و افرادي که معده سرد دارند مناسب نيست، گفت: مصرف همزمان ماست با گوشت يا ماهي براي همه بخصوص مبتلايان دردهاي مفصلي مناسب نيست و مي‌تواند سبب تشديد بيماري شود، ضمن اين که مداومت بر مصرف همزمان گوشت يا ماهي با ماست به دليل توليد بلغم مي‌تواند احتمال ابتلا به لک و پيس را افزايش دهد. به گفته وي، يکي از منابع غني کلسيم‌دار، ماست چکيده است. طبيعت ماست چکيده گرم و تر است و مصلح آن مغز گردو، آويشن، عسل و نعناع خشک است. افرادي که با مصرف ماست و شير، درد مفصلي‌شان تشديد مي‌شود، مي‌توانند از ماست چکيده به همراه مصلح استفاده کنند. وي با بيان اينکه طب سنتي درباره کشک نيز توصيه‌هاي دارد، افزود: يکي از مواد غذايي که در طب سنتي براي حفظ سلامت استخوان به آن اشاره شده، کشک است. افرادي که تحمل لاکتوز (قند شير) را ندارند و قادر به مصرف شير نيستند يا کساني که درد مفصلي دارند و با مصرف ماست، دردشان تشديد مي‌شود، مي‌توانند براي تامين بخشي از کلسيم مورد نياز بدن از کشک به صورت کاله جوش (ترکيب کشک، پياز داغ، نعناع و گردو) استفاده کنند. به دليل آن که نسبت کلسيم به فسفر کشک مناسب است، مي‌تواند در پيشگيري از پوکي استخوان و جلوگيري از پيشرفت آن موثر باشد. بهادري اضافه کرد: در برخي مناطق ايران، دوغ را با پونه استفاده مي‌کنند. پونه، نعناع، کرفس، جعفري و زيره گياهاني هستند که مي‌توانند باعث جذب بيشتر کلسيم شوند. در کتب طب سنتي آمده است اين گياهان مي‌توانند سبب تقويت سلول‌هاي استخوان‌ساز شوند. محققان بر اين باورند که افراد تا سن 30 سالگي فرصت دارند تا کلسيم در استخوان‌هايشان ذخيره کنند و پس از آن کلسيم از استخوان برداشت مي‌شود، لذا با توجه به بار بيماري‌هاي ناشي از کمبود کلسيم نظير پوکي استخوان و شکستگي‌هاي ناشي از آن، لازم است تا لبنيات به مقدار کافي در جيره غذايي روزانه همه گروه‌هاي سني قرار گيرد. با نگاهي به هرم غذايي، که ميزان مورد نياز مصرف گروه‌هاي غذايي را براي ما مشخص مي‌کند، مشاهده مي‌کنيم که شير و لبنيات در سومين رديف اين راهنما قرار دارند و بر اساس آن بايد روزانه 2 تا 3 سهم از آن در برنامه غذايي افراد گنجانده شود. اما در طب سنتي زمان خوردن برخي مواد غذايي و همچنين اين که آن‌ها را با چي بخوريم و با چي نخوريم خيلي مهم است؛ يکي از اين مواد غذايي لبنيات است که بايد بيشتر در مصرف آنها دقت شود.