آریا بانو - تپش قلب معمولاً علامت وجود مشکل خطرناکی نیست، اما در بعضی موارد می‌تواند کمی نگران کننده باشد. از کجا باید تشخیص داد که تپش قلب مشکلی ندارد یا اینکه خطرناک است. در همین ارتباط با دکتر نازیلا نورانی، متخصص قلب و عروق گفت و گویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
تپش قلب چیست و چگونه می‌توان آن را برطرف کرد؟
به طور کلی تپش قلب به تعداد ضربان بالای صد بار در دقیقه گفته می‌شود. در مواردی که این تعداد تپش بالای هشتاد بار ضربان قلب در دقیقه باشد، ممکن است بیماران نیاز به درمان دارویی داشته باشند. تپش قلب بسته به اینکه از کدام قسمت قلب ایجاد می‌شود حائز اهمیت است.
اگر علت تپش قلب مربوط به ناحیه دهلیز یا بطن قلب باشد، نیاز به درمان‌های ویژه دارد. معمولاً تپش قلب‌هایی که از ناحیه دهلیز و گره سینوسی دهلیزی ایجاد می‌شوند، خوش خیم‌تر بوده و عوارض جدی ندارند. تپش قلب‌هایی که تحت عنوان "تاکی کاردی سینوسی"و برگرفته از ناحیه ضربان‌ساز سینوسی دهلیزی باشد، معمولاً علل ثانویه مانند کم خونی، مشکلات تیروئیدی، مشکلات ریوی، عفونت‌ها، کم آبی بدن و استرس و اضطراب در آنها نقش دارد که اصولاً برای درمان تپش قلب درجه اول باید این علل زمینه‌ایی تحت درمان قرار گیرد.
یک نوع از تپش‌های قلبی برگرفته از ناحیه دهلیز تحت عنوان "فیبریلاسیون دهلیزی" (AF) است که می‌تواند عوارض جدی برای بیمار داشته باشد، زیرا به علت نامنظم بودن ضربان ممکن است در داخل قلب لخته ایجاد شود و به نقاط بسیار مهم بدن حرکت کند.
آمبولیزه شدن لخته خونی برای کدامیک از قسمت‌های بدن بیشترین خطر را دارد؟
بیشترین خطر آمبولیزه شدن برای مغز وجود دارد که طی آن عروق کوچک مغز می‌توانند درگیر شود و خطر سکته مغزی را برای بیمار داشته باشد. همچنین ارگان‌هایی مانند چشم، کلیه، شریان اندام‌ها و تمامی ارگان‌های بدن در معرض خطر مشکل آمبولی قرار دارند که نیاز به درمان ضد انعقادی و ویژه دارد.
تشخیص و اقدام به موقع برای آمبولیزه شدن لخته خونی بسیار اهمیت دارد. تپش قلب‌هایی که از ناحیه بطن برگرفته می‌شود، معمولاً بدخیم‌تر بوده و چنانچه تپش‌های "تاکی کاردی بطنی" و "فیبریلاسیون بطنی" بیشتر از سی ثانیه طول بکشد، چون باعث اختلال پمپاژ قلب و خونرسانی به مغز و در نتیجه کاهش هوشیاری و ایست قلبی می‌شود.
متأسفانه این پدیده عوارض جدی و جبران ناپذیری خواهد داشت مخصوصاً اگر بیشتر از چهار دقیقه طول بکشد. حتی اگر اقدامات احیا انجام شود احتمال آسیب به سلول‌های خاکستری مغز که به کاهش اکسیژن بسیار حساس هستند، وجود دارد و باید برای آن درمان اورژانسی انجام شود.
تپش قلب چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در مرحله اول مشکل تپش قلب با گرفتن نوار قلب تشخیص داده می‌شود. در مرحله بعد باید برای تعیین مشکلات ساختمانی قلب، اکوکاردیوگرافی انجام شود که می‌تواند علت تپش قلب را نشان دهد. گاهی اوقات برای تشخیص نوع تپش قلب لازم است هولتر مانیتورینگ انجام شود، به صورتی که دستگاهی به بیمار وصل می‌شود که ضربان قلب را در حین کار، هنگام انجام کارهای روزانه، استراحت و فعالیت در بازه زمانی 24 ساعت، 48 ساعت و حتی یک هفته در نظر گرفته می‌شود. با بررسی این هولتر نوع تپش قلب و مشکل اصلی بیمار برای شناسایی شده و در مواردی که فواصل بین حملات تپش قلب و مشکل تپش قلب به صورت حمله‌ای زیاد باشد، انجام هولتر دوهفته ای نیز برای تشخیص آن دشوار است زیرا احتمال دارد بیمار هر یک ماه یکبار و یا هر دو ماه یک بار دچار مشکل تپش شود.

آیا به کمک آنژیوگرافی می‌توان تپش قلب را درمان کرد؟
یکی از انواع تپش قلب که به صورت حمله‌ای بوده و شایع است "پی اس پی تی" نام دارد که اصلاح صحیح آن به معنای وجود یک راه اضافی و فرعی در قلب است که در بیشتر بیماران تحت عنوان وجود یک رگ اضافی در قلب مطرح می‌شود. در واقع رگ اضافی در قلب این بیماران وجود ندارد، بلکه در سیستم ضربانی و هدایتی قلب آنها یک راه هدایتی فرعی وجود داشته که علاوه بر اینکه ضربان از مسیر نرمال خود در داخل قلب هدایت می‌شود، از یک راه فرعی نیز این هدایت صورت می‌گیرد. این موضوع باعث می‌شود تعداد ضربان قلب به دو یا سه برابر و حتی بیشتر برسد.
اگر با نوار قلب و هولتر این مشکل تشخیص داده شود، در مرحله نخست می‌توان با درمان دارویی بیماری را کنترل کرد. در مرحله بعد اگر بیماری با دارو قابل کنترل نبود، درمان اصلی آن سوزاندن یا از بین بردن راه هدایتی اضافی است که در شرایطی شبیه آنژیوگرافی برای بیمار انجام می‌شود و کمک زیادی به بهبود شرایط او می‌کند.