بزرگنمايي:

آریا بانو -
چند نکته مهم در استفاده از ظروف لعابی، سرامیکی و سنگی
٢٠٧
٠
جام جم / امروزه در بازار ظروف مختلف فلزی و غیر فلزی با روکش‌های لعابی و سرامیکی ( سفالی لعابدار ) به چشم می‌خورد. اما بهتر است قبل از خریدن این ظروف و استفاده از آنها چند نکته مهم را بدانید.
از ظروف لعابدار با احتیاط استفاده کنید
امروزه در بازار ظروف مختلف فلزی و غیرفلزی با روکش‌های لعابی و سرامیکی (سفالی لعابدار)به چشم می‌خورد. ظروف فلزی با روکش سرامیکی، نسل جدیدی از ظروف طبخ هستند که خصوصیاتی همچون ظروف تفلون دارند و تا زمانی که سرامیک سطح آنها سالم و آسیب ندیده باشد بهداشتی و در اولویت مصرف قرار دارند، اما اگر لعاب سرامیکی این نوع ظروف در شرایط استاندارد تهیه نشده یا بر اثر خراشیدگی صدمه‌دیده باشد می‌تواند سلامت را تهدید کند.
لازم است بدانید روکش‌های لعابی نیز بخصوص انواع غیراستاندارد آن از ترکیبات سمی از جمله سرب، کادمیوم، آرسنیک و پیگمنت‌های رنگی شیمیایی تشکیل شده‌اند که اگر این روکش از ظرف جدا و وارد مواد غذایی و سپس به بدن راه یابد می‌تواند باعث کندذهنی، افسردگی و بعضی مسمومیت‌های درازمدت شود. در نتیجه از طبخ و حتی نگهداری غذا در ظروف فلزی لعابدار ترک خورده اجتناب کنید و بدانید نباید مواد غذایی حاوی سرکه، آبلیمو، گوجه‌فرنگی و سایر ترشیجات را در این گونه ظروف نگه دارید و برای شست‌وشوی آن از سیم و اسکاچ استفاده نکنید. در زمان خرید این ظروف به رنگ و جلای لعاب به کار رفته دقت کنید که یکنواخت و هماهنگ باشد. ترک خوردگی‌های ریز، پوسته‌شدگی، موج داشتن لعاب و لعاب نگرفتگی را مورد توجه قرار دهید. برای اطمینان از اصالت و سلامت ظرف به زیر آن دقت کنید که علامت استاندارد و نام واحد تولیدی بر آن حک شده باشد.
ظروف سفالی لعابدار (سرامیکی)
ظروف سفالی لعابدار یکی از انواع ظروف سرامیکی غیرفلزی هستند که پس از حرارت دیدن و پخته‌شدن در دمای 1100 درجه سانتی‌گراد لعاب داده می‌شوند و در صورت نداشتن ترک و ریختگی به لحاظ وجود ترکیب شیشه، ظروف مناسبی هستند. در گذشته و البته امروزه نیز در بسیاری از روستاها در این گونه ظروف ماست محلی تهیه می‌شود .
لازم است بدانید طب سنتی، پخت و نگهداری غذا در ظروف سفالی بدون لعاب را بخصوص بیش از سه دفعه به دلیل باقی ماندن چربی و رطوبت غذا در خلل و فرج سفال بهداشتی نمی‌داند، اما استفاده از ظروف سرامیکی یا همان سفالی لعابدار را خالی از اشکال می‌داند.
گفته شده است برای تهیه لعاب آبی رنگ سفال از میزان بیشتر اکسید سرب استفاده می‌شود و بهتر است از نگهداری طولانی مدت مواد غذایی مرطوب بخصوص اسیدی در این ظروف اگر دارای ریختگی یا ترک خوردگی هستند خودداری شود.
ظروف سنگی چطور؟
در بسیاری از غذاخوری‌های سنتی، دیزی یا همان آبگوشت را درون ظروف سنگی تهیه می‌کنند که طعم و کیفیت خوبی به غذا می‌دهد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن غذا می‌پزد، اما لازم است بدانید طب سنتی ویژگی‌های ظروف سنگی را مشابه ظروف سفالی می‌داند و چون ظروف سنگی هم دارای خلل و فرج ریز هستند شست‌وشو و پاک کردن آنها غیرممکن است. به گفته متخصصان، طبخ غذا بیش از پنج بار در این ظروف مناسب نیست. کارشناسان بر این عقیده‌اند که اگر سطح داخلی ظروف سنگی را صیقلی کنند و از میزان خلل و فرج بافت سنگ بکاهند، این ظروف گزینه مناسبی برای پخت و پز به شمار می‌روند.